Woensdag 11. 10. 2023 REGIO 11
twee latrines, op elke etage één. Je
ziet maar weer, ook in de middeleeuwen
was men van alle gemakken
voorzien.
nog sporen van een muurinkassing
zitten. De muur is dus op zijn minst
nog een verdieping hoger geweest.
Er zou dus sprake kunnen zijn van
Van nul tot nu
Door Jos Drubers - Stichting Erfgoed Stein
Het gemak dient
de mens: de latrine
Het spreekwoord heeft echter zijn
oorsprong in de middeleeuwen.
Het gemak was een kleine ruimte,
waar men zijn behoeften kon doen.
Het werd ook een latrine genoemd,
een poepdoos of een plonsplee. Het
woord ‘gemak’ is afkomstig van ‘op
zijn gemak erbij gaan zitten’.
Beerput
Vaak was het een ruimte buitenshuis,
dat niet meer was dan een
plank met een rond gat, met deksel,
en daaronder een ton of een emmer.
In kastelen was meestal sprake van
een apart aan de kasteelmuur bevestigde
ruimte, waarbij de behoeften
rechtstreeks in de gracht of in
een beerput vielen. De inhoud van
de beerputten werd gebruikt voor
het bemesten van het land. Kwam
het rechtstreeks in de gracht en het
water werd niet regelmatig ververst,
dan konden er gezondheidsproblemen
ontstaan, vooral als het
slotwater ook werd gebruikt als
was- en drinkwater. Op de kasteelruïne
van Stein tref je nog sporen
aan van een middeleeuwse latrine.
Op de foto rechts uit 2021 zie je de
verbindingsmuur met venster, vanaf
de buitenzijde gezien. Je kunt het
zien als een soort uitbouw, een oversteek,
dat zich boven een put bevindt.
Deze uitbouw heeft gediend
als latrine.
Meerdere latrines
Onder de betontrap bevindt zich
een rond gat. Vanaf de buitenzijde,
kijkend onder de uitbouw zien we,
dat deze is geplaatst in een kopse
rollaag. Meteen naast dit gat zie je
aan de onderzijde een tweede
exemplaar zitten. Of er twee latrines
naast elkaar hebben gestaan, of
dat één exemplaar een verdieping
hoger heeft gelegen, is niet meer na
te gaan. Maar als we kijken naar de
hoogte van de buitenmuur, dan eindigt
deze nu ter hoogte van de eerste
verdiepingsvloer. In het muurwerk
naast de verdiepingsingang,
zien we op verschillende hoogten
‘Het gemak dient de mens.’ Een
bekend spreekwoord dat vrij
vertaald betekent, dat men sneller
voor het gemakkelijke dan voor
het moeilijke kiest: zonder veel
moeite of inspanning resultaat
behalen.
Oversteek, van buitenaf
gezien met aan de onderzijde
de put. Foto Jos Drubers
sittard-geleen
Gemeente op zoek naar
klimaatburgemeester
De gemeente Sittard-Geleen is op
zoek naar enthousiaste en betrokken
inwoners die de rol van Klimaatburgemeester
wil vervullen.
Nederland telt ruim tweehonderd
Klimaatburgemeesters. Zij vormen
een belangrijk onderdeel van de Nationale
Klimaatweek, dit jaar van 30
oktober tot en met 5 november. Samen
met overheid en bedrijven nemen
zij het voortouw bij bewustwording
en actie voor een beter klimaat.
Een klimaatburgemeester inspireert
met woorden en daden plaats-
en buurtgenoten om bewuster te leven,
minder CO2 uit te stoten en
meer energie te besparen.
regio
Busexcursie voert langs
restanten tramhistorie
De Nederlandse Vereniging van Belangstellenden
in het Spoor- en
tramwegwezen gaat zaterdag 21 oktober
per bus op zoek naar restanten
van het internationaal tramnet,
van 1888 tot 1950 in Midden- en
Zuid-Limburg. Het net had op het
hoogtepunt een lengte van 187 kilometer.
De excursie start in Roermond om
en eindigt in Maastricht. De route
gaat langs Sittard, Heerlen, Kerkrade,
Vaals en Gulpen.
Aanmelden voor 15 oktober: nvbs.com.
Munstergeleen
Duo vertelt over ervaring
met warmtepompen
Twee ervaringsdeskundigen op het
gebied van warmtepompen vertellen
donderdag 19 oktober in gemeenschapshuis
’t Trefpunt hun
persoonlijke verhalen over de installatie
en het gebruik van warmtepompen
in hun huizen.
Zij nemen het publiek mee langs
keuzes die zij maakten en hoe deze
bijdroegen aan een duurzamere levensstijl.
Na afloop gaan de heren in
op vragen over eigen woonsituaties.
De overheid streeft ernaar dat vanaf
2026 alle cv-ketels die aan vervanging
toe zijn, vervangen worden
door (hybride) warmtepompen.
Deze bijeenkomst vanuit Gilde de
Graven duurt van 19.00 tot 21.30 uur.
Deelname kost 6 euro.
Wie heeft melkboer
‘Pie’ Daemen nog gekend?
kele jaren geleden om mijn overgrootvader
te bedanken.”
Daemen was van 1919 tot 1924 gelegerd
in de Tapijnkazerne in Maastricht.
Na de oorlog was hij mede
oprichter van drumfanfare Irene.
Hij was ook een frequent bezoeker
van Café de Metropole in Beek.
Giebels wil weten of er nog mensen
in Beek zijn die meer kunnen vertellen
over zijn overgrootvader.
Reacties kunnen per e-mail gestuurd worden
naar: mitchellgiebels@hotmail.com.
Beek
Mitchell Giebels trof bij zijn oma
ruim 300 foto’s aan waarin het
familieverleden is vereeuwigd. Het
is voor hem het startpunt om zijn
familie, in het bijzonder overgrootvader
Pieter Hubert ‘Pie’ Daemen,
in kaart te brengen.
Daemen, geboren in 1899, was melkboer
in Beek. Hij hielp tijdens de
Tweede Wereldoorlog joodse inwoners.
Giebels: „Op zijn melkronde
stopte hij hen extra eten toe. Een
joodse familie bezocht mijn oma en-
Beweeg- en Beleefweek:
leer gratis sport kennen
ten op het programma. „Tijdens
deze week ben je er als deelnemer
van verzekerd dat er iemand is om je
op te vangen en op weg te helpen bij
kennismaking met diverse sporten.
Het aanbod is divers; de kans dat jij
een leuke activiteit in de buurt vindt
is groot. Voor mensen met een lichamelijke
beperking staat ook een
kennismaking met FrameRunning
op het programma.”
Wie de proef op de som nemen wil, kan voor
meer info terecht op limburgbeweegt.nl.
regio
Zaterdag 14 oktober start de
tweede editie van de Limburgse
Beweeg- en Beleefweek: tot en met
22 oktober kunnen kosteloos
verschillende sporten worden
uitgeprobeerd, variërend van
nordic walking en baanatletiek tot
yoga of survival running.
Volgens overkoepelend organisator
Limburg Athletics+, die beoogt
breedtesport voor iedereen toegankelijk
te maken, staan verspreid
over de provincie veertig activitei-
In Dierenbeschermingscentrum
Limburg zitten tientallen honden,
katten, konijnen en vogels die
dolgraag een nieuw baasje willen.
Elke week zet Saskia Thijssen
dieren in het zonnetje en deze
week is dat de altijd vrolijke Spike.
Sittard-Geleen
Regioarchief toont foto’s
Frans van Binsbergen
Tijdens de open dag van het Regioarchief
Sittard-Geleen op zaterdag
14 oktober wordt het archief van de
Sittardse fotograaf Frans van Binsbergen
opengesteld.
Het publiek kan ook eigen foto’s en
documenten laten beoordelen door
medewerkers. Bovendien kunnen
meegebrachte 8mm- en 16mm-films,
cassettes en bandrecorderbanden
worden gedigitaliseerd. Verder zijn
er in het archief aan de Kapittelstraat
6 in Sittard joodse schatten te
zien, toont een restaurator om 14.30
uur hoe hij materiaal restaureert, en
zijn er elk uur rondleidingen.
De open dag duurt van 11.00 tot 16.00
uur.
ling. Als eerste verzinnen zij een
naam voor het dier en door met het
dier te wandelen, training en aandacht
te geven leren zij meer over het
karakter en de behoefte van de hond.
We hebben Spike leren kennen als
een vrolijke en energieke hond die
graag wandelt en dol is op rennen op
ons speelveld. Hij loopt best netjes
aan de riem maar kan uitvallen naar
andere honden. In ruil voor een koekje
kent hij de basiscommando’s maar
zonder dat koekje valt luisteren naar
commando’s toch wat zwaarder.”
Wie is zijn perfecte nieuwe baas?
„Omdat we zien dat Spike ontzettend
uitbundig kan zijn, plaatsten we hem
niet bij mensen met jonge kinderen.
We denken ook niet dat hij geplaatst
kan worden bij andere huisdieren.
We zoeken een sportieve, consequente
eigenaar.”
Dier van de week
Wie is Spike?
„Spike is een kruising Rodhesian
Ridgeback van ongeveer zeven jaar
oud. Hij kwam drie maanden geleden
in het asiel binnen nadat hij op straat
was gevonden. Zijn eigenaar is hem
nooit op komen halen. Aan onze hondenafdeling
de mooie taak om Spike
te helpen aan een nieuwe baas die
hem nooit meer wil missen!”
Wat weet je inmiddels over hem?
„Op het moment dat honden als
zwerfdier bij ons binnenkomen begint
het werk van onze hondenafde-
Gaat jouw hart sneller kloppen van dit dier? Neem contact op met
Dierenbeschermingscentrum Limburg via limburg@dierenbescherming.nl
/nvbs.com
/limburgbeweegt.nl
link
link