Limburg In Memoriam 11
Muziek is een krachtige kunstvorm bij rouw
Bij belangrijke momenten in ons leven omringen we ons graag
met muziek. Muziek spreekt immers de taal van de emoties.
Waar we met woorden niet altijd kunnen uiten wat we voelen,
lukt dat met muziek meestal wel.
Tekst: Marianne Eussen
Luister naar de lievelingsklanken
van een dierbare overledene,
dan komen de emoties vanzelf.
Erik Scherder, Nederlands
hoogleraar neuropsychologie,
deed onderzoek naar de eff ecten
van muziek. Muziek activeert
onder andere het hersengebied
waar onze herinneringen
en gevoelens zijn opgeslagen.
Een muzikale herinnering aan
iemands leven maakt het gemis
van de lijfelijke nabijheid des te
schrijnender.
“Waar woorden tekortschieten,
spreekt de taal van de muziek”
Het verlies van een dierbare
scoort hoog in de lijst van stressfactoren.
“Een rouwende verricht
zware arbeid”, zegt Manu Keirse,
emeritus hoogleraar aan de
faculteit geneeskunde van de
Katholieke Universiteit Leuven.
Over de rol van muziek bij rouw
zegt hij: “De Grieken wisten al dat
kunst en schoonheid genezend
en troostend zijn. Muziek komt
echt binnen. Zowel bij rouw als
muziek speelt de emotie”, vertelt
hij na zijn lezing tijdens het Festival
‘Voor mijn dood’ in Maastricht
op 24 september jongstleden.
Over of het wetenschappelijk is
aangetoond dat muziek helpt bij
rouw zegt hij: “Er zijn evidenties die
je niet hoeft aan te tonen. Rouw
zonder muziek is onmogelijk.
Muziek staat mensen toe hun
emoties te tonen door de verbinding
die ze met de muziek
aangaan. Antidepressiva helpen
niet bij rouw”, vindt hij. “Het is
normaal om na iemands overlijden
verdriet te hebben.”
Muziektherapie
Anna-Eva Prick, lector kennisontwikkeling
vaktherapie verbonden
aan Zuyd Hogeschool en universitair
docent klinische psychologie
aan de Open Universiteit,
doet onderzoek naar de werking
en eff ecten van muziektherapie.
Dan verwerk je met een muziektherapeut
op een muzikale
manier je emoties. Daarvoor hoef
je geen muziekinstrument te
kunnen bespelen.
“Muziek kan heel erg helpen bij
het reguleren van emoties. Het
is een verrijking van je brein.
Muziek is een krachtige kunstvorm
bij rouw”, zegt de lector.
“De meerwaarde van muziektherapie
is dat het op een
non-verbale methodische wijze
gebeurt en persoonlijk afgestemd
is”, vertelt zij. “Je herbeleeft
herinneringen zonder ze te
vermijden wanneer je naar
persoonlijke voorkeursmuziek
luistert. Muzikale biografi e
noemen we dat. In een ervaringsgerichte
vorm geef je samen
uiting aan je rouwproces als het
niet goed lukt om bij je emoties
te komen. Een voorbeeld is samen
een lied voor de overledene maken.
Wegstoppen van emoties
is niet goed, dat kan in stress en
slaapklachten resulteren. Door
het luisteren naar troostvolle
muziek kunnen je hartslag,
bloeddruk en ademhaling dalen.”
Dat blijkt ook tijdens een optreden
van de Bedside Singers
Zuid-Limburg die zingen aan het
sterfbed, thuis of in een instelling.
Kenmerkend is de driestemmige
harmonie, de herhaling en
de eenvoudige melodie.
Ze schuiven met twee of drie
letterlijk aan met hun eigen meegebrachte
krukjes. “Dat maakt
het minste geluid. Stervenden
verdragen weinig prikkels”, zegt
Lovina Grooters, een van de
zangers. Bij mij kwam het toevallig
op mijn pad via een oproep
van Harrie Spronken (de eerste
begeleider, red.). In het begin is
het zeker eng om in je eentje aan
iemands bed te zingen. Nu vind
ik het mooi om te doen.”
“’Ik heb tijd voor je’ dat willen we
uitstralen. Daarom zitten we ook”,
vult collega Ank Verkoeyen aan.
“Instrumenten leiden af van de
stem. Bovendien zijn we geen
koor. De zachtheid, de warme
klanken staan voorop, evenals
verbinding willen maken”, legt ze
uit. Voorheen was zij werkzaam
als verpleegkundige in een hospice.
“Daar werkte ik met klankschalen.
Dat was voor mij de
aanleiding om meer met muziek
te doen. Het
Netwerk Palliatieve
Zorg OZL nam in 2019
het initiatief om een
Bedside Singers groep op
te richten. Het is heel fi jn om
dit voor iemand te kunnen doen.
De cliënten ontspannen, raken
ontroerd en er komen emoties
los.”
Anna-Eva Prick
Hoe voorkom je dat je zelf
overmand raakt door emoties?
Ank Verkoeyen: “We hebben
het leven van de stervende niet
gedeeld, daardoor kunnen we
onze emoties meestal in toom
houden. En als het niet lukt, is
dat ook niet erg.”
De Bedside Singers hebben een
breed repertoire variërend van
Latijnse liederen tot Limburgse
liedjes. Het zingen is kosteloos,
maar een donatie is welkom.
Voor aanvragen en informatie:
info@palliatievezorg-ozl.nl
Fotografi e: Jolanda Joosten
Bedside Singers Zuid-Limburg
‘Wij staan altijd voor u klaar.’
Marco, Dennis en Anita van DELA
Ons ervaren team helpt u graag om het afscheid altijd
persoonlijk en bijzonder te maken. Voor leden en
ieder ander. Ga voor informatie naar dela.nl/stein of
bel 046 206 08 58 voor een persoonlijk gesprek.