Woensdag 16. 11. 2022 13
literaire hoek
DOOR TON VAN REEN
De leerschool van Jacob Hiegentlich
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Deze week: Ton van Reen over
Jacob Hiegentlich.
Jacob Hiegentlich was een Roermondse
schrijver die in mei 1940, na
de inval van de Duitsers in Nederland,
zelfmoord pleegde. Hij nam
vergif, vier dagen later stierf hij. Hij
wist wat hem te wachten stond, dat
lijden wachtte hij niet af. In de jaren
daarna werd het hele gezin Hiegentlich
vermoord. Zijn vader Sal, winkelier
en fabrikant van confectiekleding,
zijn moeder Rosalia en zijn
broers Salomon, Joseph en Caesar.
Alleen een zus overleefde de oorlog.
Jacob wist wat hem en de hele Joodse
gemeenschap in Limburg te wachten
stond. Als schrijver had hij het fascisme
en de Jodenhaat tot een belangrijk
thema van zijn werk gemaakt.
Dat begint al bij zijn eerste roman Het
zotte vleesch, spelend in een armzalig
buurtje van Roermond.
Opkomst NSB
In die vooroorlogse jaren was de
Rooms Katholieke Staatspartij verreweg
de grootste partij in Limburg,
in veel plaatsen kreeg de RKSP bij
verkiezingen meer dan 90 procent
van de stemmen. Toch kwam de Nationaal
Socialistische Beweging, de
NSB van Mussert, massaal op in
Limburg. Bij de verkiezingen voor
Provinciale Staten in 1935 stemde
11,6 procent van de Limburgers op de
NSB. In Roermond was dat 13 procent.
Er waren uitschieters, zoals in
Kerkrade waar de NSB 24 procent
haalde, in Obbicht 29 procent, en in
Mheer 31 procent.
Jacob, en de meeste Joden in Limburg
wisten dat de Joden geen hulp zouden
vinden bij de Katholieke Kerk. Integendeel.
In de tekst van de Passiespelen
in Tegelen kregen de Joden nog de
schuld van de moord op Jezus. Het
Joodse volk zou hebben geroepen:
‘Zijn bloed kome over ons en onze kinderen,’
wat voor de kerk eeuwenlang
een rechtvaardiging bleef voor de vervolgingen
van de Joden.
Gehoorzaam zijn
Onlangs verscheen van de Limburgse
schrijver Jos Bours Opeens geen
grenzen meer. Een boek dat speelt in
de jaren na de Eerste Wereldoorlog ,
door Duitsland verloren, in de tijd dat
het nationaalsocialisme in Duitsland
opkwam. Een beweging die vooral
voortkwam uit een verlangen naar
onderdrukking van alles wat niet als
mannelijk werd gezien, want er
moest weer gewonnen worden. Soldatendom.
Heldendom. In het fascis-
Jacob Hiegentlich.
Foto Archief Ton van Reen
VV..VV.. ddee VVêêrrkkuusskkööpp WWeeeerrtt
Prins Frans I
“ Me t völ p l e ze e r e n t am t am ,
ze t te v ae de v a s te l aove n dj i n ve u r e n v lam”
Malibu
Vastelaovundj-knaller!
Boswandeling
100 fles cl
70 cl. géén € 13,99
€ 9,99
14.99
Géén Geldig € t/18,99 m 26 feb.,maar zolang slechts voorraad € strekt
Geldig Winkelcentrum t/m 30 november 2022,Moesel zolang de voorraad Weert
strekt.
Tel. 0495 535034
www.wijnhuisweert.nl
Winkelcentrum Moesel Weert
Tel. 0495 535034 www.wijnhuisweert.nl
• STEIJVE
'Viir IJ.. Jejj1J..e d'r di-j i.1-19er J9 fJ..UC
9ek/.u.uërdj op wiltj "t().01-1!' •
1 -
-
-
1
/
• - , ,'
\ -
Erwin Steijvers
Tobbersdijk 6 Weert
06-11 38 07 55
REGIO
Ma., di 18.00 t/m 01.00 uur
Wo. gesloten
Do. t/m za.:
18.00 t/m 02.00 uur
Zondag 11.00 t/m 01.00 uur
Maaseikerweg 158 | 6006 AC Weert
T: 0495 548075 | E: info@kuepers.nl
www.kuepers.nl
feliciteert prins Frans I
me werd en wordt mannelijkheid geprezen,
mannen die hun leven veil
hebben in dienst van het vaderland,
dat ze met hun bloed moeten verdedigen.
In Opeens geen grenzen meer schrijft
Jos Bours ook over zijn jeugd in het
Limburg van direct na de oorlog. De
tijd van de wederopbouw en het herstel
van het gezag van de Kerk. Een
wereld die qua mannelijke opvoedingsidealen
van de Duitse destijds. Lichamelijke
driften moesten worden onderdrukt,
je moest sterk zijn tegen wat je
als man dreigde te ‘verzwakken’ en
vooral je een goede katholiek betonen.
Toen Jos in 1961 op het gymnasium
bleef zitten, dreigde zijn vader hem
met het teutje nao de koel te sturen,
naar de OVS, de Ondergrondse Vak
School, waar de jungskes aan het begin
van elke dag naar ‘de OVS-wet’
moesten luisteren. Een van die regels
luidde: ‘Ik wil gehoorzaam zijn zonder
tegen te spreken.’
(Over de betekenis van het literaire
werk van Jacob Hiegentlich en de katholieke
schrijf ik een volgende keer.)
Jacob Hiegentlich - Het zotte vleesch:
Uitgave Stichting Rura-Roermond.
ISBN 9789074602167.
Jos Bours - Opeens geen grenzen meer:
Uitgeverij Waanders. ISBN 97894624023.
niet wezenlijk verschilde
schrijvers van voor de oorlog
Haveneind 4 │ 6006 RW Weert
Tel. 0495 450370
E-mail: info@wullems.nl
Oudenakkerstraat 7, Weert.
0495-543969 / 06-54222715
TIMMERBEDRIJF
THIJS STULTJENS
www.wullems.nl e-mail: timmerbedrijfstultjens@kpnmail.nl