Woensdag 22. 11. 2023 11
literaire hoek
Tussen Utrecht en Parijs ligt Heerlen
Tegelen
De Beerpiëp haalt dubbel jubileumfeest in
druk bezochte Tegels jeugdprinsentreffen
op ‘carnavalsvrijdag’
had de Beerpiëp een groot aandeel
in het succes van vastelaovespaviljoen
’t Witte Hoés.
Beerpiëpjeug
Het belangrijkste wapenfeit van de
laatste decennia is echter zonder
meer de oprichting van de jeugdafdeling.
Geboren op de ‘elfde van de
elfde’ van het jaar 2011. Daarmee
ging een lang gekoesterde wens in
vervulling. Door zich te richten op
de leeftijdsgroep vanaf 16 jaar wist
de Beerpiëp een ‘vergeten’ groep
jongeren te bereiken en aan zich te
binden. De jongste tak van de vereniging
groeit en bloeit.
Eerder dit jaar schreef de Beerpiëp
historie door voor het eerst een
prinses uit te roepen. De verrassende
keus voor een vrouwentrio zorgde
voor reuring in de Tegelse vastelaovend
en kreeg veel bijval.
Zaterdag 25 november wordt het
uitgestelde 5x11-jarig jubileum gevierd
in de Haandert. Met een receptie
van 19.00 tot 20.30 uur en
aansluitend muziek van de band
Net Oet Bed. Daags ervoor trapt de
Beerpiëpjeug af met de viering van
het 11-jarig bestaan. Dan zijn er optredens
van Tod Lendex, Viva Vincenzo,
NonDesJus, Sander Hovens
en Maraponnie. Zaterdag is de toegang
gratis, vrijdag wordt er 5 euro
entreegeld gevraagd.
CARNAVAL
krant kwam het tot een breuk met
het STV. De relatie met de zusterverenigingen
vertroebelde en het
duurde tot na de eeuwwisseling
voordat de lucht weer opklaarde.
Van haat en nijd is inmiddels geen
sprake meer. Sinds 2012 maakt de
Beerpiëp ook weer deel uit van het
samenwerkingsverband.
Pannekletser
Vanaf 1981 reikt de Beerpiëp jaarlijks
de Pannekletser uit. Deze hoge
Tegelse carnavalsonderscheiding
wordt toegekend aan mensen, verenigingen
en organisaties met bijzondere
verdiensten voor de gemeenschap.
In de jaren 90 raakte de
vereniging in een dip. Nadat eerst
De Beerpiëp in de
Tegelse optocht. Foto
Archief De Beerpiëp
de eigen kapel stopte, verloor de
vereniging met het vertrek van de
dansgarde – die onder de naam
‘Flash’ zelfstandig verder ging – opnieuw
een uithangbord. Na de millenniumwisseling
braken weer betere
tijden aan. Met de introductie
van nieuwe activiteiten zoals het
Veurpreuversbal en het al even
van de filosoof Sartre, omdat hij die
als een vervangende vader ziet?
Voor onderzoek komt hij terecht in
het woelige Parijs van de jaren zestig.
Daar loopt hij warempel de echte
Sartre tegen het lijf. Curieus genoeg
worden de Limburgse mijnwerkerszoon
en de Franse filosoof
vrienden. Ze eten en drinken met elkaar,
ze filosoferen en ruziën over
grote levensvragen en de actuele
hectische gebeurtenissen in het Parijs
van 1968.
Het leven bekeken
Maar tussen Utrecht en Parijs ligt
Heerlen. Uiteindelijk komen de
traumatische oorlogservaringen
van zijn vader toch aan bod. Rochus
forceert – in een mooi geschreven
eindbeeld – het contact dat hij al zo
lang zoekt. Hoe, dat verklap ik niet.
Lees vooral zelf deze boeiende zoektocht.
‘Leven is kijken en bekeken worden’,
zei Sartre. Dat geldt ook voor
de gedetailleerde beschrijvingen
van menselijk gedrag en de openhartige
zelfreflectie van de hoofdpersoon.
Die heeft de naam Rochus
Delabatte. Volgens mij had hij zomaar
Jos Schoenmakers kunnen
heten.
Retour Natzweiler, Jos Schoenmakers
(Uitgeverij Leon van Dorp, 2021).
REGIO
bondenheid, blijkt als hij bij zijn eerste
orgasme met een vrouw in huilen
uitbarst. Heeft dat ook te maken
met zijn vroeg overleden moeder?
En zoekt hij antwoorden op zijn leven
en doodvragen in de boeken
Wat is dat toch met Limburgse
schrijvers de laatste tijd? De ene na
de andere roman verschijnt over
wat oorlogsgeweld met mensen kan
doen. Peter Lenssen schreef Het
theater der herinneringen, Piet Poell
De kruistocht van een clown. En in Retour
Natzweiler onderzoekt de in
Heythuysen geboren Jos Schoenmakers
(1948) waartoe mensen in
staat kunnen zijn. En daarbij spaart
hij zichzelf niet.
„Drie vrouwen waren boos op me na
mijn noodlanding op aarde: mijn
moeder omdat ik te vroeg kwam, de
vroedvrouw omdat ik mijn achterste
liet zien en de wijkzuster, omdat
ik in haar ogen plaste. Ik werd op
vrijdag de dertiende geboren. Dat
was vragen om moeilijkheden.”
Wie zo veel belooft aan het begin
van zijn verhaal, heeft het nodige in
te lossen. En dat gebeurt. Vaardig
worden feit en fictie vermengd tot
een herkenbaar én diepgravend geheel.
Geheim
De vader van Rochus Delabatte, een
in Wallonië geboren mijnwerker,
wordt op de dag van de geboorte van
zijn zoon opgepakt. Hij verdwijnt
als nacht-und-nebel-gevangene in
kamp Natzweiler. Drie jaar later
keert hij, vermagerd en vervuild, terug
naar Heerlen, zelfs voor zijn
vrouw onherkenbaar. Zo snel mogelijk
probeert hij de oude te zijn. Hij
gaat weer de mijn in en over zijn
kampervaringen wordt niet gesproken.
Zoon Rochus groeit op in een
gezin met een geheim.
Met veel oog voor detail beschrijft
Schoenmakers gebeurtenissen die
typisch zijn voor de haast fundamentalistisch
katholieke enclave,
die Limburg destijds was. Een pastoor,
die voor gezinsuitbreiding
komt pleiten, krijgt van Rochus’ vader
het deksel op de neus: ‘Josef en
Maria hadden ook maar één kind.
Waarom moet ik er dan tien krijgen?’
‘Misverzuim 51x’ staat op het
schoolrapport en over seks wordt
niet gepraat. En ook niet over een
traumatisch oorlogsverleden.
Dus gaat de jonge babyboomer zelf
op fysieke en filosofische ontdekkingstocht.
Eerst naar Utrecht,
waar hij culturele antropologie studeert.
Hij ontdekt dat onderzoek
zich niet ver weg in een of ander
Afrikaans binnenland hoeft af te
spelen, maar ook kan plaatsvinden
in een Heerlens tehuis voor mijnwerkers
uit Marokko.
Sartre
Antwoorden op wat zijn lijf hem aan
verlangens dicteert, vindt hij bij
vooral oudere meisjes en vrouwen.
Dat het hem daarbij vooral gaat om
een diep verlangen naar fysieke ver-
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag: Jos Bours over Jos
Schoenmakers.
Jos Schoenmakers.
Foto Maaike Oud
DOOR JOS BOURS
Tegelen heeft nog een jubileumfeest
tegoed van vastelaovesgezelsjap
De Beerpiëp. De carnavalsvereniging
moest de viering van het
5x11-jarig jubileum een jaar
uitstellen vanwege de coronapandemie.
Hetzelfde geldt voor de
elfde verjaardag van de Beerpiëpjeug,
de jongerenafdeling die in
2011 bij het jubileum 4x11 werd
opgericht. Beide jubilea worden
gevierd in het laatste weekend van
november.
Door Silke van Deelen
In 2022 was het op de kop af 55 jaar
geleden dat Tegelen er een nieuwe
carnavalsvereniging bij kreeg. Het
clubje, opgericht in café De Lange,
noemde zich aanvankelijk De Klotsköp,
later werd die naam veranderd
in De Beerpiëp. Uit de caféclub ontstond
een ‘vastelaovesgezelsjap’
dat al spoedig ook eigen activiteiten
ging organiseren. De Beerpiëp
kwam met een zitting waarop de
prins werd uitgeroepen, sloot zich
aan bij carnavalsbond BCL en richtte
het STV mee op: de Samewerkende
Tegelse Vastelaovesgezelsjappe.
De carnavalsvereniging formeerde
een eigen joekskapel en
dansgarde en groeide zo uit tot een
grote ‘speler’ in de Tegelse vastelaovend.
In de jaren tachtig raakte de vereniging
in woelig vaarwater. Na het uitbrengen
van een eigen carnavals-