Woensdag 14. 02. 2024 13
REGIO
en verleden, zijn leven en levensomstandigheden.
De toon van het verhaal
is overtuigend en aangrijpend,
in taal die soms hard is, dan weer poëtisch,
alsof de schrijver ook een
trooster op afstand wil zijn.
Wie veel reist kan veel verhalen
In Panningen liggen Van Reens wortels,
niet ver van Maasbree waar hij
nu woont. Daar zoog hij de verhalen
op die zouden terugkeren in zijn
boeken. Trek daaruit niet de conclusie
dat deze grijze eminentie van de
Limburgse letteren dichtbij huis is
gebleven. Hij heeft juist de hele
aardbol rondgezworven, bereisde
landen en continenten, nieuwsgierig
naar onbekende culturen, religies,
samenlevingsvormen en hun
taboes. Een sterk observatievermogen,
een analytische geest en een ijzeren
geheugen blijken krachtige
hulpmiddelen bij het exploiteren
van zijn writers gold mine. De indrukken,
inzichten, kennis en ervaring
die hij opdeed, nam hij mee naar
Limburg en verwerkte ze in een indrukwekkende
reeks romans en gedichten.
Naast Landverbeuren schreef Ton
van Reen meer Franse romans,
waarvan de meest recente, Vlucht
uit Montaillou, prachtige kritieken
kreeg. Geen wonder, de openingsalinea
kondigt het succes al aan: ‘Al zingend
naderden er twaalf blinde
meisjes van het weeshuis van Julius
de Aanvallige. Hand in hand waren
ze op weg naar de blindenschool
Louis Braille in de Rue d’Odessa.’
REGIO
literaire hoek
Pakkende opening,
een flitsende start
De eerste klap is een daalder waard.
Een roman valt of staat bij de openingszin.
‘Limburg bestaat niet.’
Chrétien Breukers (Leveroy 1965)
had me meteen te pakken met die
provocerende beginzin uit Een zoon
van Limburg. Maastrichtenaar Kees
Simhoffer (1934 - 2002) opent zijn
roman Een geile gifkikker met een
klassieker. ‘Voor elk van de glimmende
kisten ligt een krans van vergeeld
krantenpapier, omwikkeld
met prikkeldraad en op de deksels
staat in koperen letters: Beter Dood
Dan Levend.’ Leg het boek na zo’n
beeld nog maar eens weg zonder bezwaard
geweten.
Toch is een pakkende openingsalinea
nog krachtiger. Leo Sins, (1923-
2019) wekte met de eerste alinea van
Displaced Persons bijna dwingend
mijn nieuwsgierigheid. ‘Een groep
Duitse soldaten marcheerde zingend
naar het Sportfondsenbad, de
zwemspullen stijf onder de linkerarm
geklemd, de rechter telkens
hoog opzwaaiend. Een luitenant liep
er als een verwaande haan naast.
Zooitje, dacht Rob toen hij ze zag lopen,
hoe lang moesten ze hun aanwezigheid
nog verdragen?’ Het leest
alsof je midden in de openingsscène
valt van een film.
Baas boven baas
Beeldende openingsalinea’s. Als één
Limburgse auteur daarin een grootmeester
is, is het Ton van Reen
(1941). Lees Landverbeuren (1976).
‘De felle kreet van een kind sneed
door de stilte die loom over het plein
hing. De struiken in de kaffeehof rilden
ervan. Slapende vogels donderden
van hun takken en de druppels
dauw in het gras lichtten van schrik
op. De zon brak uit de aarde en zette
het dorp in een witte gloed die een
lange, hete dag voorspelde.’
De roman speelt in het Franse gehucht
Solde. Op het kerkplein ligt
een stervende jongen in de schaduw
van een boom. Een stoet van halve
en hele dwazen passeert de revue,
elk met zijn verhaal waarmee de geschiedenis
van Solde wordt geschreven.
Van Reen toont zich in dit
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag: Frits Criens over beeldende
openingsalinea’s.
verder heeft ontwikkeld. Hij is begaan
met de kleine man, diens heden
vroege werk de verteller die hij zijn
lange schrijversleven is gebleven en
DOOR FRITS CRIENS
noord-limburg
Eerste succes voor ‘Stevig Staan’:
iets minder vallende ouderen in 2023
Een jaar na de start van het
regionale preventieprogramma
Stevig Staan begint het aantal
vallende ouderen voorzichtig af te
nemen. Vijfhonderd 70-plussers
hebben inmiddels geleerd hoe ze
beter op de been kunnen blijven.
Door Marcel van Lier
Het waren verontrustende statistieken.
Elke dag meldden zich zes tot
acht ouderen op de spoedeisende
hulp van ziekenhuis VieCuri na een
val. Jaarlijks werden er ruim drieduizend
mensen van 70 jaar en ouder behandeld
voor de verwondingen die ze
daarbij opliepen, vooral botbreuken
en hoofdletsel. Doordat Limburg
meer is vergrijsd dan andere provincies,
komen er ook meer valincidenten
voor. Het aantal is zelfs drie keer
zo hoog als het landelijk gemiddelde.
Of beter gezegd: wás. Want het valpreventieprogramma
‘Stevig Staan’
dat ruim een jaar geleden in zeven
Noord-Limburgse gemeenten is opgestart,
drukt de cijfers omlaag. Niet
spectaculair, maar toch. Dertien
maanden na de start hebben vijfhonderd
ouderen de valpreventiecursus
gevolgd en zijn er 45 valincidenten
minder gemeld dan in 2022, wat neerkomt
op een besparing van 45.000
euro aan (zorg)kosten en, op de eer-
Ger Sijbers ontving als 500ste deelnemer
van het valpreventieprogramma een
bloemetje van wethouder Frans Schatorjé .
Foto jan paul kuit
ste plaats, veel menselijk leed. Want
een gebroken heup, een veelvoorkomend
letsel na een val, kan vaak alleen
operatief worden verholpen en
op oudere leeftijd is zo’n ingreep niet
alleen zeer ingrijpend maar bovendien
niet zonder risico. Dat de laatste
jaren veel meer ouderen bij een val
ernstig letsel oplopen, is voor een deel
toe te schrijven aan de opkomst van
de e-bike. Maar de vergrijzing speelt
ook een rol. Er zijn niet alleen gewoon
meer ouderen, ze blijven ook langer
zelfstandig wonen. Vaak met de nodige
aanpassingen in huis, maar het losliggende
vloerkleedje wordt daarbij
nogal eens vergeten.
Stevig Staan helpt ouderen beter en
vooral veiliger op de been te blijven.
Het doel is ambitieus: binnen vijf jaar
een afname van 3.900 valincidenten
en 4,4 miljoen euro minder aan zorgkosten.
Onlangs meldde de 78-jarige
Ger Sijbers uit Tegelen zich als vijfhonderdste
cursist aan. Wethouder
Frans Schatorjé van de gemeente
Venlo beloonde haar met een bloemetje.
Hij noemt de animo en het eerste
bescheiden succesje bemoedigend.
Ger Sijbers toonde zich op haar beurt
enthousiast over het programma:
„De training richtte zich op het verbeteren
van de balans en stabiliteit.
Daardoor is mijn zelfvertrouwen gegroeid
en de angst om te vallen duidelijk
afgenomen. Ik kan het iedereen
aanbevelen.”
Stevig Staan is het eerste valpreventieprogramma
voor ouderen in Nederland.
In vijf jaar tijd worden zevenduizend
zeventigplussers uit
Noord-Limburg gescreend op valrisico
en mobiliteit. Uit die groep krijgen
2500 mensen met een verhoogd
valrisico een gericht beweegaanbod
en ondersteuning op maat.
Het valpreventieprogramma is samen met
een aantal zorgorganisaties opgezet en loopt
in de gemeenten Venlo, Venray, Horst aan de
Maas, Peel en Maas, Beesel, Bergen en Gennep.
Aanmelden kan vanaf 65 jaar via
www.stevigstaan.nu.