Woensdag 20. 03. 2024 13
Taalbehoud of koelkastdrang? Laat het los!
AUTO
literaire hoek
DOOR JOHN HÖLSGENS
REGIO
sen), spreek ze uit tegen een gemiddelde
puber en je krijgt hooguit een
glazige blik terug. Een paar jaar geleden
brak al totale paniek uit op de
middelbare scholen in Nederland,
toen het woord ‘sedert’ opdook in
een examentekst. Hoe hadden ze de
jeugd ook om de tuin kunnen leiden
met dergelijk middeleeuws vocabulaire?
Het omgekeerde is trouwens ook
geldend: als ik een groepje jongeren
voor het schoolplein zie rondhangen
en ik verkeer in de ongelukkige omstandigheid
wat flarden van hun gesprek
op te vangen, waan ik me eveneens
op een andere planeet. ‘Kim
Kardashian verdient zoveel saaf met
haar sanka!’ Ik wil niet eens weten
wat dat betekent. En een Engelse
krachtterm van vier letters is uiteraard
nooit ver weg.
Dus of die koelkastdrang – om er zelf
maar eens een neologisme tegenaan
te gooien – nou voortkomt uit nostalgie,
pure behoudzucht of zelfs paranoïde
chauvinisme, mijn advies
luidt: laat het los. Spreek je eigen
taal, maar accepteer dat die nooit
hetzelfde zal blijven en wordt waardig
oud. En voor wie het daarmee
moeilijk blijft hebben: de Europese
Commissie heeft laatst de Limburgse
vlaai uit de koelkast gehaald, geproefd
en erkend als streekproduct,
dat is toch een mooie troost...
tige Vader, driehonderd jaar ouder
dan de openingszin van dit verhaal,
stammend uit een Oudsaksische
doopgelofte uit het eind van de achtste
eeuw) of zelfs ‘Maltho thi afrio litho’
(Ik zeg je: ik bevrijd je, laat’, uit de
zesde-eeuwse Salische wet.
Waarom nu deze voorbeelden van
oudtestamentisch aandoend gebrabbel?
Welnu, er zijn nogal wat
streek- en provinciegenoten die zeggen
te ijveren voor het behoud van
onze taal. Maar dat streven is even
zinloos als nobel. Het feit is namelijk
dat je een taal niet kunt beschermen
zoals je bijvoorbeeld een dier beschermt.
Onderhouden, stimuleren
door het te spreken: ja, dat kan allemaal.
Maar in de koelkast leggen?
Dan kan met vlaaien, maar zelfs die
zijn dan beperkt houdbaar…
Ik heb al vroeg geleerd dat taal een
zogenoemd ‘dynamisch corpus’ is.
Veel mensen zijn echter doodsbang
voor verandering en dat is jammer.
Met name omdat het leven daar volledig
uit bestaat. Verandering is dus
ook vooral kenmerkend voor taal.
Dat ziet u niet alleen aan het hiervoor
genoemde stukje historische
letterkunde. Het is niet eens nodig
om zo ver terug in de tijd te gaan.
Zelfs mijn oma gebruikte nog woorden
die geen jongere meer kent. Fiespernölle,
doorsjlaag, kroonsele (knutselen/
frutselen, vergiet, kruisbes-
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag: John Hölsgens over de
koelkastdrang bij de ontwikkeling
van taal en dialect.
‘Hebban olla uogala nestas hagunnan
hinase hic enda thu uuat unbidan uue
nu.’
Mocht u toevalligerwijs ook de geschiedenis
van het Nederlands hebben
bestudeerd dan weet u dat voorgaande
zin niet het resultaat is van
een defect toetsenbord, maar de regel
die lange tijd gezien werd als de
oudst bekende zin in onze taal. Wat in
de ogen van de meeste lezers uit het
jaar onzes heren 2024 gewoon koeterwaals
is, zou volgens de geleerden
staan voor ‘Alle vogels zijn nesten begonnen,
behalve ik en jij. Waar wachten
wij nu op?’ Het zinnetje zou geproduceerd
zijn door een West-
Vlaamse kopiist, die ergens in het
derde kwart van de elfde eeuw zijn
pen aan het testen was, in de kantlijn
van een manuscript. Inmiddels hebben
we alweer veel oudere zinnen
ontdekt, waarvan wordt beweerd
dat het voorlopers zouden zijn van
de taal die u en ik nu spreken. Zo kennen
we ‘Gelobistu in got alamehtigan
fadaer’ (Geloof je in God, de almach-
Hebban olla uogala nestas hagunnan... Foto Pixabay
Autotest
Volvo EX30: best verkopende EV van dit moment?
nomie verwachten. En dan is het toch
wel twijfelachtig dat je je ogen even
van de weg moet halen om zoiets eenvoudigs
als de snelheid af te lezen. De
zitpositie is goed en de EX30 geeft je
het gevoel een klasse hoger te rijden
dan de B-segment SUV die hij feitelijk
is.
Eindoordeel
Gaat deze EX30 de bestverkochte EV
van Nederland worden? Dat zou goed
kunnen, want je koopt een ‘echte’ Volvo
voor een scherpe prijs. Deze EX30
is bovenal een comfortabele, allround
elektrische auto, die alles heeft wat je
redelijkerwijs van een moderne EV
mag verwachten. Het is bovendien
een veilige en vertrouwde keus in onzekere
elektrische tijden.
SPECIFICATIES
Volvo EX30 ER Core
Prijs: € 41.495,-
Topsnelheid: 180 km/h
Acc. 0-100 km/h: 5,3 s
WLTP-verbruik gem.: 17,0 kWh
Accutype: NMC
Accucapaciteit net./br.: 64 kW/69 kW
WLTP actieradius: 471-476 km
AC/DC-laden: 11 kW/153 kW
Motor: synchroon/perm. magneet
Max. vermogen: 272 pk (200 kW)
Max.koppel: 343 Nm
Tranmissie: eentraps reductieversn.
Aandrijving: achterwielen
voor 440 kilometer range. Je kunt de
Volvo EX30 krijgen als 272 pk sterke
achterwielaandrijver of als Twin Motor
die 428 pk verdeelt over vier wielen
en een actieradius van 448 kilometer
heeft. Qua trekgewicht maakt
het niet uit of je voor de Extended
Range of de AWD kiest. Ze mogen
beide 1.600 kilo geremd trekken. Alleen
de basisversie kan 600 kilo minder
aan.
Als we kijken naar de uitrustingsniveaus,
dan zien we drie smaken: Core,
Plus en Ultra. En hoewel de Core met
veel veiligheidsvoorzieningen zoals
adaptieve cruise control, blind spot
information system, niet kaal te noemen
is, heeft hij met Google-infotainment
en Maps-navigatie, climate
control, 18-inch lichtmetalen wielen
en Park Assist met camera achter en
Vapour Grey Metallic standaard al
een complete uitrusting. Toch voorspellen
wij dat de Extended Range
Plus, voor 44.935 euro, de bestseller
gaat worden. Zo krijg je bij de Plus
meer, onder andere namelijk Keyless
Drive, Pilot Assist, Harmann Kardon
premium audio en een elektrisch bedienbare
achterklep. Tel daarbij op
een 2-zone climate control en Park
Assist vóór en je hebt een toch veel
completere auto met een luxere uitstraling.
De Ultra overtreft dat nog
met een panoramadak, uitgebreidere
parkeerhulpen, elektrisch bedienbare
stoelen en een 22 kW-boordlader.
De maximum laadsnelheid is 175
kW. Alleen met de 51 kWh-accu kun je
maximaal met 150 kW DC laden.
Toch is de ontmoeting met de EX30
niet heel speciaal. Daarvoor deelt hij
te veel techniek met zijn concerngenoten
en is zijn uiterlijk niet echt onderscheidend
te noemen. De cockpit
is modern, volledig digitaal, maar ook
minimalistisch. Een groot scherm
domineert het interieur en regeert
met Google. Fysieke knoppen zijn er
nauwelijks. Volvo laat ook zien dat we
qua materiaalgebruik definitief een
andere tijd zijn binnengegaan.
Het digitale Google-regime kun je bijna
totalitair noemen. Met als gevolg
dat je toch in de menu’s langer moet
zoeken naar functies dan je lief is. Van
Volvo mag je een voorbeeldige ergo-
Volvo EX30.
Foto David
Shepherd
Dat zou zomaar eens kunnen, want
het lijkt de ideale EV. Een veilige
keus ook, want hij heeft een
vertrouwde merknaam, modern
design en voldoende actieradius
en laadsnelheid. Met zijn scherpe
vanafprijs van 36.745 euro lijkt het
bovendien een koopje. Klopt dat?
Door Jaco Bijlsma
We hebben een directe referentie,
want deze Volvo is een zusje van de
Smart #1 en de Zeekr X en deelt zijn
aandrijflijnen en platform met die
twee. Toch zijn die twee duurder.
Waarom pakt deze Volvo de rol van
prijsbreker en hoe verklaar je het
prijsverschil? Grotendeels door de
toepassing van een kleinere 51 kWhaccu.
De Zeekr en de Smart hebben
altijd de 69 kWh-accu, die je bij Volvo
pas krijgt als je de Extended Rangeversie
kiest en dan kost-ie opeens minimaal
41.495 euro. De basis-EX30
heeft een actieradius van 344 kilometer;
voor een meerprijs van 4.750 euro
koop je de Extended Range die 471 kilometer
actieradius te bieden heeft.
De EX30 heeft niet de grootste bagageruimte
van het trio. Hij kan 318 liter
verstouwen, de Zeekr X 362 liter. Ook
als je naar de wielbasis kijkt, is de
Zeekr X superieur met maar liefst 10
centimeter meer dan de 265 die deze
Volvo heeft. Toch kom je met de Volvo
het verst, want de Zeekr is maar goed
Kijk voor meer autonieuws ook op
» delimburger.nl/economie/auto