Woensdag 27. 03. 2024 13
literaire hoek
Schrijver Niek Bremen laat denkwerk na
MOTOR
De elektrische motorfiets is uiteraard
een automaat, wat zeker in het
drukke verkeer erg handig is want
dan kun je je gedachten volledig bij
alles wat om je heen gebeurt houden.
De accu’s van elf kilo per stuk kun je
simpel uit je motor halen en mee
naar binnen nemen zodat je ze in je
huis kunt opladen. Is de accu helemaal
leeg en wil je deze weer volledig
opladen, dan moet je bijna vier
uur wachten. Beide accu’s tegelijk
opladen is daarom wel zo handig, anders
verdubbelt je wachttijd. Met
een één gevulde accu op pad gaan
brengt je slechts 35 kilometer ver, en
dat is een pittig risico als je wat langer
door de stad moet rijden. Helaas
zit een tweede laadsnoer niet standaard
bij deze Kawa, maar voor
317,35 euro kun je die wel bijkopen.
Je kunt de accu’s ook in je motor laten
zitten en opladen, maar dan
moet je wel een kleine acht uur geduld
hebben als ze beiden helemaal
leeg zijn.
De eerste volledig elektrische Kawasaki
is een typische stadsmotor
waar je met een A1 rijbewijs al op
mag rijden. De beperkte actieradius
is in de stad ook geen probleem, voor
de routes verder van huis of over
sneller asfalt is deze motor niet geschikt.
Voor 8.439 euro staat de
naked Z e-1 begin dit jaar in de showroom.
Het sportieve broertje, de
Ninja e-1, kost 600 euro meer. Deze
motor heeft een wat sportievere zithouding
en een kuip, maar is technisch
verder identiek.
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag: Ton van Reen over Niek
Bremen.
Motortest
Kawasaki
helemaal aan de
stekker met Z e-1
Een jaar terug beloofde Kawasaki al
met ‘milieuvriendelijke’ tweewielers
te komen. Logisch, want het
merk dat ook een naam heeft hoog te
houden in onder meer de vliegtuigbouw
en scheepvaart, wil niet achterblijven
bij de concurrenten. Halverwege
2023 kwam er al een hybride
motorfiets op de markt en werd
tevens gemeld dat er druk wordt gewerkt
aan een motor op waterstof.
Maar nu is er eerst een motorfiets
die uitsluitend aan de stekker in je
huis kan. Of op je werk. Want langs
de weg kan deze Kawa niet aan een
laadpaal worden gekoppeld.
Deze volledig elektrische Kawa
heeft voor het frame en rijwielgedeelte
dankbaar gebruikgemaakt
van de Z400. Niets mis mee, want die
lichte Japanner heeft een prima ‘onderstel’
en is net uit productie genomen
en ingeruild voor de Z500 SE.
De e-1 is prima afgewerkt, heeft een
overzichtelijk dashboard en weegt
slechts 135 kilo schoon aan de haak.
De motor is vooral bedoeld voor in
de stad. Dat blijkt ook meteen bij de
eerste rijtest in de omgeving van
Brussel. De lichte tweewieler geeft
je het gevoel op een 125 cc motor te
zitten. De elektromotor levert ook
maar 7 pk (omgerekend). Dat is net
voldoende om zo’n tachtig kilometer
per uur te halen. Maar als je het
knopje van de e-boost indrukt krijg
je maximaal 15 seconden 5 pk extra
tot je beschikking. Dat is ruim voldoende
om als eerste bij het verkeerslicht
weg te zijn of even snel in
te halen. Je kunt met dit zetje in de
rug ook bijna de 100 kilometer per
uur aantikken. Maar na 15 seconden
valt het vermogen weer terug, want
langer kunnen de twee (!) accu’s die
in de tank verstopt zitten het niet
aan.
Actieradius
Je kunt de e-boost overigens vaker
tijdens je ritje gebruiken, maar het is
verstandig hier spaarzaam mee om
te gaan want het slurpt energie.
Deze Kawa heeft een actieradius
van slechts 70 kilometer, zo wordt
Een elektrische motorfiets was
voor Kawasaki een tijd terug nog
als vloeken in de kerk. Toch is ook
dit ‘groene’ merk nu overstag
gegaan met de Z e-1 en de vrijwel
identieke Ninja e-1.
Door Michiel Snik
bij de aanvang van de testrit gemeld.
Dat lijkt nog een wat optimistische
inschatting, tenzij je de motor continu
in de eco-stand houdt. Volgens
Kawasaki zou je dan zelfs nog wat
verder moeten kunnen komen maar
word je maximum snelheid wel automatisch
beperkt tot slechts 50 kilometer
per uur. Oké, je mag in de
stad ook niet harder en zelfs 50 is op
veel plekken al te hard. Zeker in
Brussel waar het wegdek op sommige
plekken zo onwaarschijnlijk
slecht is dat het gevaarlijk is om hier
met een motor over heen te rijden.
Maar omdat tijdens de lunch de
accu’s weer werden geladen kon niet
worden vastgesteld hoever je daadwerkelijk
met de e-1 kunt komen bij
normaal stadsgebruik.
Vis in het water
In de stad voelt deze Kawa zich als
een vis in het water. De motor is erg
wendbaar en dankzij een ‘loopfunctie’
kun je de tweewieler ook stapvoets
achteruit laten rollen. Erg
handig als je niet zo’n lange benen
hebt of achteruit omhoog moet duwen
bij het parkeren bijvoorbeeld.
Kawasaki Z e-1.
Foto Thierry Dricot
Kijk voor meer motornieuws ook op
» delimburger.nl/economie/auto
REGIO
Limburg die de kinderen in huis namen.
(Over wat er gebeurde in de
Hollandsche Schouwburg is nu de
tv-serie De Joodse Raad op de buis.)
Wat onbesproken bleef
Het derde boek van Niek Bremen is
bijna klaar. Twee dagen voor zijn
dood heeft hij de drukproeven nog
ingezien. De presentatie vindt binnenkort
plaats. Helaas zonder Niek.
Een van de personages in het boek
met de titel Wat onbesproken bleef is
de vader van de hoofdpersoon, een
man die het zwijgen boven het spreken
verkiest. Tenminste, tot zijn
Duitse vrienden op bezoek komen
om te drinken, en het Horst-Wessellied
te zingen. Even lijkt de vader
dan een ander, maar als de zoon
over de oorlog en de dood van zijn
Joodse moeder wil praten stuit hij
op stilzwijgen bij de vader. De vader
die in de oorlog Duits soldaat is geweest.
In dit boek beschrijft Niek Bremen
eigenlijk al die mensen die de oorlog
hebben meegemaakt en daarna
door moesten leven. In stilte gehuld,
met een hoofd vol vreselijke herinneringen.
tie van het leven van het Joodse
meisje Dini Wolff uit Sittard. Als
stadsgids in Sittard stuit hij op een
stolperstein met haar naam voor
het huis aan de Putstraat waar zij
heeft gewoond en waar zij is weggevoerd,
naar haar dood. Door de
Duitsers. Hij, de stadsgids, raakt
haar beeld niet meer kwijt, hij wil
meer over haar weten, zoekt in het
gemeente-archief naar wat er nog
over haar bekend is en vindt ook nog
een levende getuige die met Dini bevriend
is geweest. Niek schrijft het
levensverhaal van Dini Wolff uit Sittard
op. Hij geeft haar een stem.
Maar hij durft ook de harde vraag te
stellen: waarom liet bijna iedereen
toe dat Joodse landgenoten, maar
ook Sinti en Roma, gedeporteerd
werden naar de concentratiekampen,
hun dood tegemoet? Hij vroeg
zich herhaaldelijk af: had dan niemand
in Sittard Dini en haar familie
kunnen redden?
Natuurlijk waren er wel mensen die
Joden hebben gered, zoals Hanna
van de Voort, een jonge kraamverzorgster
uit Tienray. Hanna heeft
123 Joodse kinderen uit treinen
naar Duitsland gered, ze waren
weggesmokkeld uit de Hollandsche
Schouwburg in Amsterdam. Ze
kreeg hulp van haar moeder Marie
en de jonge student Nico Dohmen,
ook een held. En van de mensen in
Schrijver Niek Bremen uit Sittard
stierf op 14 maart jongstleden, 76
jaar oud. Als literair schrijver was
hij een laatbloeier. Hij begon er pas
mee na zijn pensioen. Het eerste
wat mij van hem onder ogen kwam
waren de korte verhalen die hij
schreef in de bundel Uit & Thuis in
Sittard die hij in 2018 uitgaf, samen
met zijn schrijversvrienden Peter
van Deursen en Wim Kallen. In 2019
debuteerde hij met de roman Bang
voor de liefde. Het is het aangrijpende
verhaal over het traumatische
naoorlogse verleden van Andreas,
een jongen die na de oorlog opgroeit
in een Duits gezin.
Met dit eerste boek staat het hoofdthema
van Niek vast. De oorlog.
Duitsland. Verraad. Jodenvervolging.
Vooral: waarom liet bijna iedereen
toe dat onze Joodse Nederlanders
werden gedeporteerd naar
de vernietigingskampen?
Wat ons raakt
Het titelverhaal in de verhalenbundel
Wat ons raakt is een reconstruc-
Niek Bremen.
Archieffoto
Ermindo Armino
DOOR TON VAN REEN