Woensdag 17. 04. 2024 REGIO 5
Euver pótse, wikse en moerblömkes
gemaak. (Boet kump van ’t Dutsje
Bude, oorsjpronkelik houte geboew
en noe kraom of tent op mert of kirmes.)
De gerdiene woorte aafgehaold
en gewesje. De (trap-)luipesj en
matte woorte goud oetgeklop. Alle
kes laeg-gehaold en ’t nuuj kaspepier
vasgezat mit punaize. Mer de
sjoon pótse nuimp me sjoon wikse.
Ein póts is ouch ein sjtreek, ein koef. ’n
Koef oethaole beteikent dus ein
sjtreek oethaole. ’t Sjpraek-woord:
Sjiet aan de wiks, potlood is ouch
zjwart! beteikent: ’t Is óm ’t aeve.
Potlode beteikent ouch: mit potlood
(kachelglans) invrieve, zjwart make
dus. De naam potlood kump van de
veurgenger van ‘t grafietpotlood: de
loodstif –‘t lood woort in ‘ne pot gesjmólte
– de billige taegehanger van
de zilversjtif. Vanaaf de 17de eeuw
waere er al potlode gemaak die besjtónge
oet ein kaer van vrie hel grafiet
in ein houte huls.
Moerblömkes die gein
moerblömkes zeen
Een moerblömke is ein negatieve oetdrökking
wiezend nao ein vrouw/
‘ne man die/dae, oppe danssjool beveurbeeld,
neit ten dans wurt gevraog.
‘t Idee is dat ze ónopvallend aan
de kantj blieve, sjus wie ein bloum
die taege ein moer gruijt en neit in ’t
middelpunt van de aandach sjteit.
Mer… ich leip lèts euver de wal in
Zitterd en zoug prachtig gaele en
blaw blömkes oppe sjtadsmoere
gruije. Moerfiejole, in Belsj nuime ze
ze sjteinvlier of moervlier. Mer de
richtige moerbloum is ein vaste
plant oet de kruutsbloume-famieje
De saort is vrie zeldzaam in ’t wildj.
De hawf-stjroek kump oet ’t Middellandse
Zeegebied. De Romeine
introduceierde ‘t plentje zo’n 2000
jaor gele-je es seierplant en medicinaal
kroed in ós landj. Die oetdrökking
euver moer-blömkes oppe
dansvloer mót mer vlot verangerd
waere, want zo ónopvallend zeen ze
neit. Eigelik is dat ein belediging (affrónt)
veur zo’n sjoon plant.
Pès de volgende Ós Modesjtaal. Reacties:
johnhertogh@gmail.com.
Ós Modesjtaal
Door John Hertogh i.s.m. Veldeke Krènk Zitterd-Gelaen-Bor
Ein rubriek euver ’t gebroek van ós
modesjtaal, dialek, plat, Limburgs.
Van kwes pès rare kwiebus
Lèts haw ich de sjildersj in hoes. Dat
heurt jao bie ’t vruijaor. Ze höbbe
gans goud werk geleverd. Bie ’t oprume
vónj ich nog eine gebroekde
kwas. Waat ein vraem woord eigelik:
Kwas, kweske, penseel, beusjtel of
eine bunjel fraanjele. Vruiger sjreef
me quast, eine tak mit blajer óm vleige
en mögke weg te jage. ‘t Woort
ouch gebroek es waaier of óm mit
wiewater te zaegene. Oppe kirmes
perbeierde veer de flósj te pakke
veur ein ritje veur niks. Eine in-gebeelde
kwas nuimde me ouch pómpernikkel.
Mer dat woord beteikent
ouch op ’t Dutsj: graof zjwartbrood.
Eine kwaspelorem is ein rare kwas,
‘ne kwiebus, eine flab. ‘t Woord kwiebus
kump oet de misviering: ónger
de viering sjprouk de preister de
weurd ‘cum quibus’ oet, dat beteikent
‘mit wae’. Op dat momènt koume
de mèsdeiner of diaken die achter
häöm sjtónge, naeve de geistelike
sjtaon. De luuj in de kirk, die gein
Letien kènde, maakte d’r doe: ‘kóm
kwiebus’ van.
De vruijaors-póts; wikse en
gesjmólte lood in de pot
Vruiger woort de ganse boet sjoon-
Eine kwas. Foto Getty Images
Obbicht/Papenhoven
Hulp gezocht bij
bestrijding woekeraar
Natuurmonumenten trekt zaterdagochtend
20 april langs de Maasoever
tussen Obbicht en Papenhoven
ten strijde tegen woekerplant
de Japanse duizendknoop. Hulp is
hierbij welkom. „De Japanse duizendknoop
is een ongewenste
exoot: hij woekert, verdringt inheemse
en bijzondere planten en
bedreigt de biodiversiteit. Tijdens
de natuurwerkochtend leer je waaraan
je de jonge plantjes kunt herkennen
en hoe ze uit te graven zijn”,
licht Natuurmonumenten toe.
Wie tussen 09.00 en 12.00 uur een handje
wil toesteken kan zich aanmelden via e-mailadres
maasvallei@natuurmonumenten.nl.
COLOFON
VIA Sittard-Geleen
Maurice Gotschalk
E Maurice.gotschalk@mediahuislimburg.nl
T 06- 27024539
I www.mediahuislimburg.nl
Redactie
E zuid@delimburger.nl
t.a.v. VIA weekkrant
I www.limburger.nl/via
Mediahuis Limburg
Wim Duisenbergplantsoen 1
6221 SE Maastricht
T. 088 - 82 45 000
Obbicht
Eerste feest Eendracht
bij Sint Willibrordus
Geleen
Mannenkoor Mignon
houdt koffieconcert
regio
Nieuwe campagne: veertig euro
korting op aanschaf fietshelm
straatbeeld in Limburg aan het veranderen
is met veel meer helmdracht.
Het is met name de doelgroep
tot en met twaalf jaar die
makkelijker te overtuigen is een
helm te dragen, zeker als de ouders
het goede voorbeeld geven. Kinderen
hebben hersenen die zich nog
ontwikkelen en nog een heel leven
lang mee moeten. Een goede bescherming
is dan ook zeer belangrijk”,
aldus Marcel Aries van HersenStrijd.
De kortingsbon is te vinden
op limburgfietshelm.nl.
Om het dragen van een fietshelm
bij ouders en kinderen (3-12 jaar) in
Limburg te stimuleren kan bij
Limburgse fietswinkels tot 10 juni
met veertig euro korting een
goedgekeurde fietshelm worden
aangeschaft.
Naar aanleiding van het succes van
een kortingsactie voor 55-plussers,
waarbij ruim 3.600 helmen met korting
over de toonbank gingen, focust
deze campagne op ouders en
kinderen. „We merken al dat het
Stein
Concert Limburgse
Jagers en mandolineensemble
The Strings
Elsloo
Muzikale kennismaking
met MBL Zangers
Afsluiting A2 tussen
Kerensheide en Kruisdonk
rensheide komende vanuit zowel
België als Heerlen, de parallelbaan
ter hoogte van Kerensheide komend
vanuit de richting Heerlen en
afrit Meerssen (51) gaan tijdelijk
dicht. Op- en afritten Elsloo en Ulestraten
alsmede parking en verzorgingsplaats
Vossedal blijven overigens
wél bereikbaar voor lokaal verkeer.
Het gaat om zogenaamd
‘regulier onderhoud’. Wat Rijkswaterstaat
precies van plan is, is niet
bekendgemaakt. De uitvoering is
weersafhankelijk en komt bij slecht
weer mogelijk te vervallen.
Stein/Maastricht
Rijkswaterstaat voert van vrijdagavond
26 april 21.00 uur tot
zaterdagochtend 27 april 09.00
uur tussen knooppunten Kerensheide
en Kruisdonk, richting
Maastricht, onderhoud uit aan de
A2. De weg wordt volledig afgesloten.
De werkzaamheden zullen de reis
van veel weggebruikers nadelig beïnvloeden.
Zo kan de extra reistijd
oplopen tot zeker een kwartier; het
gevolg van omleidingen, maar ook
de verbindingsweg (A76/A2) bij Ke-
Fiiettssen mett hellm iiss ssttukken
vveiilliigerr.. FFoottoo Geettttyy IImmaaggeess
Schutterij Sint Willibrordus Obbicht
verzorgt dit jaar het eerste
schuttersfeest van de bond Eendracht
Born-Echt e.o.
Het feest vindt plaats op zondag 12
mei. In de middaguren trekt de optocht
door het dorp, met alle bij Eendracht
aangesloten schutterijen
alsmede diverse gastverenigingen.
Op het feestterrein vinden diverse
schoonheids-, muziek-, exercitie- en
schietwedstrijden plaats. Een
weekend eerder wordt ook het Persoonlijk
Kampioenschap der Beide
Limburgen gehouden in Obbicht.
De schutterij zoekt nog vrijwilligers die willen
helpen op en rond het schuttersfeest. Zie
ook de Facebookpagina van de vereniging.
Het Geleens Mannenkoor Mignon
verzorgt zondag 21 april een koffieconcert
in de Hanenhof in Geleen.
Het concert, dat om 11.00 uur van
start gaat, staat in het teken van
popmuziek. Deelnemers zijn het
Geleens Mannenkoor Mignon en
dames Vocal Group uit Neerharen
(B). Trompettist Jos Meijers zal
Mignon bij enkele stukken begeleiden
en treedt ook solistisch op.
Daarnaast speelt de 7-jarige accordeonist
Thijs Huver uit Geleen – onlangs
bekroond met goud in Slovenië
– op zijn Steirische Harmonica.
’t Sjpraek-woord: Sjiet
aan de wiks, potlood is
ouch zjwart! beteikent:
’t Is óm ’t aeve.
Mandoline-ensemble The Strings
en Reünie-Orkest Limburgse Jagers
geven zondagmiddag 28 april
in MFC De Grous in Stein gezamenlijk
een concert.
Het circa vijftig koppen tellende reünieorkest
bestaat uit voormalig
dienstplichtig muzikanten die ooit
lid waren van Tamboer- en Fanfarekorps
Limburgse Jagers. De fanfare
treedt na The Strings voor het voetlicht.
Kaarten voor de show, die om 14.00
uur begint, zijn gratis en kunnen
worden afgehaald bij De Grous
(Heerstraat-Centrum 38) en Primera
(winkelcentrum Stein).
Mannenkoor MBL Zangers uit
Beek houdt vrijdagavond 19 april
vanaf 19.30 uur een open repetitie in
Maaslandcentrum Elsloo. De avond
is bedoeld om bezoekers te laten ervaren
‘hoe het koor, door samen te
oefenen, populaire songs en prachtige
wereldmelodieën kan laten
klinken’, laat de vereniging weten.
Het mannenkoor is twee jaar geleden
een nieuwe weg ingeslagen
door voor een meer eigentijds repertoire
te kiezen.
Wie kennis wil maken of interesse
heeft lid te worden is welkom.