Woensdag 07. 06. 2023 13
literaire hoek
Schrijven uit liefde voor God
Actie geldig bij particuliere/zakelijke aanschaf met aankoopdatum 1 juni 2023 t/m 30 juni 2023. Niet geldig bij zakelijke/private lease of in combinatie
met andere acties. Als u kiest voor deze actie vervalt een eventueel reeds lopende oerte. Actie niet geldig op MX30 REV.
DRIVE T OGETHER
AUTOMOBIELBEDRIJF PEETEN B.V.
Napoleonsbaan Noord 10b | 5991 NV Baarlo | 077 - 4771590
www.peetenmobiel.nl | Peetenmobiel
TIJDELIJK TOT
€4.000
INRUILVOORDEEL
REGIO
in de katholieke leer en dienstbaar
aan de gemeenschap.
De bekendste Limburgse priesterschrijver
is ongetwijfeld de in Sittard
geboren Jacques Schreurs (1893-
1966). Hij is zowel dichter, romanschrijver,
biograaf als toneelschrijver.
In zijn prozawerk kiest hij de kant
van de sociaal zwakkeren en probeert
hij hun lot te verbeteren. Heel
duidelijk gebeurt dat in de zeer succesvolle
driedelige Kroniek eener Parochie
(1941, 1947 en 1948), waarin hij
zijn tussen 1923 en 1936 opgedane ervaringen
als kapelaan in de Sittardse
wijk Overhoven verwerkt. Lof krijgt
hij ook voor zijn poëzie (hij wordt ‘de
kleine Gezelle’ genoemd) en zijn toneelspelen.
Zijn passiespel Van Gabbatha
tot Golgotha wordt tientallen jaren
opgevoerd in Tegelen.
Dan zijn er nog de geestelijken die
zich bezighouden met volkskunde.
Priester Gerard Welters (1839-1887)
verzamelt de Limburgse legenden,
sagen, sprookjes en volksverhalen (2
delen, 1878) en legt de Feesten, zeden,
gebruiken en spreekwoorden vast
(1880). Om zo de lezers duidelijk te
maken dat het katholieke karakter
van Limburg een historisch fundament
heeft. Venlonaar Jos Schrijnen
(1869-1936) doet dat wetenschappelijker
in zijn Nederlandsche Volkskunde
(1915).
Alles uit liefde voor God.
Bijdragen aan een geheel eigen katholieke
literatuur. Dat is de belangrijkste
drijfveer voor de meeste Limburgse
geestelijken die in de jaren
van het Rijke Roomse Leven, zo tussen
1870 en 1950, de pen ter hand nemen.
Maar er zijn er ook die met hun
werk willen aanzetten tot vernieuwing
in de katholieke kerk of een socialere
opstelling van de religieuze leiders.
Of die er gewoon lol in hebben.
De katholieke kerkleiders zien in de
tweede helft van de negentiende
eeuw grote gevaren voor de gelovigen
in het lezen van ‘goddeloze literatuur’.
Het is een stempel dat vooral op
uit Frankrijk en Duitsland afkomstige
boeken wordt gedrukt. Bijvoorbeeld
het werk van de Fransman
Émile Zola, die zich afzet tegen de romantische
literatuur van de decennia
ervoor, en vooral over gewone mensen
en hun maatschappelijke problemen
schrijft.
Er moet een tegenwicht komen tegen
deze verderfelijke lectuur vinden de
katholieke leiders en dus wekken ze
hun schrijvers op daarvoor te zorgen.
In de decennia die volgen doen dat in
Limburg onder anderen Marie Koenen
en Felix Rutten. Maar dus ook
priester-schrijvers, zoals de in Maastricht
geboren Hilarion Thans (1884-
1963). Hij debuteert in 1913 met de poëziebundel
Omheinde hoven, waarin
hij niet alleen dicht over zijn ervaringen
met de ziekte tuberculose maar
tevens van zijn grote liefde voor God
getuigt. Dat laatste blijft hij doen in de
poëzie die volgt.
Religieuze poëzie schrijft ook de uit
Maastricht afkomstige priester
Chrétien Mertz (1883-1931). Hij publiceert
vooral gelegenheidsgedichten
waarmee hij de katholieke zaak promoot
en nogal brave missiespelen.
Iets anders doet pater Maurits Molenaar
(1886-1969), die oorspronkelijk
uit Sneek komt maar een groot deel
van zijn leven in Sittard-Overhoven
woont. Hij houdt zich vanaf 1925 vooral
bezig met het schrijven van heiligenlevens.
Omdat hij de heiligen niet,
zoals voor die tijd gebeurt, de hemel
in schrijft, maar de feiten laat spreken,
wordt hij gezien als de vernieuwer
van de hagiografie. Hij behoort
daarnaast tot de oprichters in 1922
van het katholieke culturele tijdschrift
Roeping. Dat biedt een podium
aan een nieuwe generatie katholieke
kunstenaars, die de vorige gezapigheid
verwijt. Er moet een nieuwe katholieke
kunst komen, diep geworteld
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht aan
lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag: Adri Gorissen over Limburgse
geestelijken in de literatuur.
Jacques Schreurs.
Archieffoto
Jac. Vinken, Nuth
DOOR ADRI GORISSEN