Woensdag 02. 08. 2023 REGIO 11
Over Joris en de draak: feit en fictie (2)
in het verhaal voor het heidendom
dat verslagen werd door de dappere
christen Gregorius.
De draak is het symbool voor het
kwaad, zoals ook de duivel dat is.
Toen rond de achtste eeuw de Vikingen
naar ons kwamen, in hun drakenschepen,
met een drakenkop als
boegbeeld, en hier nogal huis hielden,
werden zij ook aangezien voor
het kwaad. Maar waren deze Noormannen
wel zo kwaadaardig als in
onze geschiedenisboeken staat? We
zijn toe aan het herijken van de historie.
In Scandinavië zagen ze dat de
mensen hier door de kerstening hun
Germaanse cultuur, die ook hún cultuur
was, aan het verliezen waren.
De Vikingen wilden hun eigen religie
en cultuur behouden en trokken eropuit
om die te verdedigen. Ook de
Friezen waren niet blij met de missionarissen.
Ze zouden Bonifatius
hebben vermoord. De draak die bestreden
moest worden, werd zodoende
een synoniem voor de heidense
Vikingen die niets moesten
hebben van het christendom.
Het Draaksteken in Beesel vindt plaats 11 tot
en met 13 en van 17 tot en met 19 augustus.
voorlopers van het jodendom en
christendom, die veel van elkaar
over namen, zoals het wachten op
een verlosser.
Over Joris
Over Gregorius (Joris) is weinig of
niets bekend, al werden er veel legendes
over hem verteld. Het meest
oorspronkelijke verhaal over zijn
strijd met de draak is, zoals veel verhalen
in het christelijke geloof, overgenomen
uit de Griekse mythologie.
Daarin wordt de mooie prinses Andromeda
door de halfgod Perseus
gered als ze wordt geofferd aan een
zeemonster om het koninkrijk Ethiopië
te behoeden voor de ondergang.
Volgens een latere versie, spelend in
de derde eeuw na Christus in de stad
Lydda in Palestina, zou een zekere
Gregorius een prinses hebben gered
uit de muil van een monster waaraan
ze zou worden geofferd om de
christenen in de stad te sparen. Deze
legende verspreidde zich, met de
snelle opkomst van het christendom,
door Europa. Deze draak staat
van nul tot nu
Door ton van reen
Heeft er ooit een koning geleefd in
Beesel? Mogelijk heeft men dat
gedacht doordat er in de buurt van
het dorp bolbergen zijn gevonden,
grafheuvels, zoals de bolberg van
Belfeld. Daar kan een voornaam
persoon zijn begraven. Het is
mogelijk dat er sprake is van een
Keltische of Germaanse hoofdman
die hier begraven is in een leeuw,
de oude naam voor een grafheuvel.
Aan het woord leeuw herinnert nog
de Leewerveltweg in Reuver. Ook
liggen er nog goed bewaarde leeuwen
in de bossen van Swalmen en
ligt bij Roermond het dorp Leeuwen.
In volksverhalen en sprookjes kan
een hoofdman een koning worden,
daar weten ze bij schutterijen alles
van af. Die koning kan een dochter
hebben, dat is dan een prinses. Dan
hebben we dus al twee hoofdpersonages
voor het draaksteken, missen
we nog: de draak en Sint-Joris.
Over de draak
Draken bestaan niet, maar ze komen
voor in haast alle mythologieën, dus
ook in religies. De draak verbeeldt
het kwaad en staat in het christendom
symbool voor de afgoderij die
vernietigd moet worden. In het denken
van alle religies die de wereld
willen overheersen, zijn alle andere
godsdiensten minderwaardig. De
missionarissen die ons gekerstend
hebben, keken neer op onze Germaanse
religie die zeker niet minder
was dan het christendom.
De draak, zoals hij gewoonlijk wordt
verbeeld, heeft een reptielachtig lijf,
waardoor in Limburg ook wel wordt
gedacht dat de mosasaurus, die in
het tijdperk van het krijt in de Maas
zwom, een draak kan zijn geweest.
Hoewel mosasaurussen wel echt
hebben bestaan, nabij Maastricht
zijn in de mergel overblijfselen teruggevonden,
zijn ze net als de prehistorische
dinosaurussen uitgestorven,
lang voordat er sprake was
van mensen op aarde.
Het woord draak komt van het
Griekse woord drakön, wat serpent
betekent. In de Bijbel is het een monster
met zeven koppen, zoals de
draak werd afgebeeld in het Midden
Oosten. Hier ontstonden de
eerste monotheïstische religies, de
In Beesel krijgt de draak het aan de stok met een ‘grote’ en (beneden) ‘kleine’ Sint Joris.
Foto's laurens eggen/stichting draaksteken beesel
Meerssen
Tentoonstelling
‘Nooit bevrijd!’
over Sintivervolging
In Synagoge Meerssen is van
zaterdag 5 augustus tot en met
zondag 17 september de expositie
‘Nooit bevrijd!’ te zien, die aandacht
besteedt aan de Sinti-vervolging
in Limburg tijdens de Tweede
Wereldoorlog.
eijsden
Mountainbike-lessen
voor de jeugd op
bikepark Eijsden
Het project Jeugd aan Zet van de gemeente
Eijsden-Margraten houdt
op de vrijdagen 4 en 18 augustus
gratis mountainbike-clinics voor de
jeugd op het bikepark in Eijsden.
Voor jeugd van 6 tot en met 9 jaar is
de groepscursus van 10.00 tot 11.00
uur. Aansluitend, van 11.00 tot 12.00
uur, krijgt de jeugd van 10 jaar en ouder
les.
Deelnemers dienen zelf een mountainbike
en helm mee te brengen.
Als dat niet mogelijk is, regelt Jeugd
aan Zet deze attributen. Geef dit
dan aan bij de inschrijving.
Inschrijven kan tot uiterlijk 1 dag voor de clinic
via: jeugdaanzet@eijsden-margraten.nl.
struinheukske
Historie van de kroedwusj
Om de week tekent columnist en
natuurliefhebber Piet Schuttelaar
een verhaal op vanuit zijn natuurhuisje.
Hoewel de traditie van de kroedwusj
verankerd is in het Germaanse verleden,
leert de katholieke geschiedenis
ons: De Heilige Maagd Maria
werd op 15 augustus „met ziel en lichaam”
ter hemel opgenomen. Ongelovigen
wilden bewijzen dat dit
niet waar was. Zij togen naar het
graf en rolden de steen opzij. Daar
vonden ze slechts welriekende kruiden
en bloemen.
Zie daar het ontstaan van het gebruik
van de kroedwusj (veldboeket).
Vóór 15 augustus wordt er in
bermen of weilanden een veldboeket
geplukt. Dat wordt in kerk of kapel
gezegend en thuis op het erf, of
onder de poort, opgehangen ter afwending
van onheil, zoals ziekte, onweer
en bliksem.
Vroeger waren de gevolgen van
blikseminslag vaak desastreus. Onweer
beangstigde velen. Er werd
een takje uit de kroedwusj gehaald
en in de kachel gegooid, ter afwending
van het gevaar. De kroedwusj
bestaat volgens traditioneel recept
uit zeven (heilig getal) kruiden: twee
onheilwerende planten, twee geneeskrachtige
planten, twee broodgranen
en een boomblad.
Als dit boeket gedroogd is en het
jaar bijna voorbij (na de aspergetijd)
worden de kroedwusjboeketten
verzameld en verbrand. Dit gebeurt
op de patroonsdag van St. Johannes
de Doper tijdens het Sint Jansvuur
(24 juni).
Samenstelling boeket: twee onheilwerende
planten zoals: koninginnekruid,
wilde marjolein, stalkaars,
zwarte toorts, sintjanskruid, wilgenroosje
en klaproos; twee geneeskrachtige
planten zoals: valeriaan,
duizendblad, boerenwormkruid,
echte kamille, tormentil bijvoet, absintalsem;
twee broodgranen: rogge
en tarwe; één groen boomblad
van de walnoot.
Deze week: de kroedwusj.
De kroedwusj. Foto Piet Schuttelaar
Door Piet Schuttelaar
‘Aan de hand van tot nu toe onbekende
bronnen en bijzondere documenten
legt de expositie een link
naar de Holocaust, die de Sinti zo
onwaarschijnlijk hard heeft getroffen.’
‘Er wordt echter ook teruggekeken
naar hun oorsprong en komst –
zes eeuwen geleden – naar West-
Europa, hun onwaarschijnlijke rol
tijdens het feodale tijdperk en hun
komst naar Limburg vanuit Duitsland’,
is te lezen in de aankondiging.
De tentoonstelling werd na uitvoerig
onderzoek in binnen- en buitenland
samengesteld door historicus
Jac Lemmens, bestuurslid van de
Stichting Synagoge Meerssen.
‘Nooit bevrijd!’ kan tot en met 17 september
elke zaterdag en zondag tussen 13.00 en
16.00 uur worden bezocht.