Woensdag 30. 08. 2023 5
COLOFON
Advertenties
T 088 - 82 45 000
E bereiklimburg@delimburger.nl
I www.mediahuislimburg.nl
Redactie
E zuid@delimburger.nl
t.a.v. VIA weekkrant
I www.limburger.nl/via
Mediahuis Limburg
Wim Duisenbergplantsoen 1
6221 SE Maastricht
T. 088 - 82 45 000
‘In vergelijking met de cramignon stelt
carnaval in Eijsden veel minder voor’
VIA gaat deze zomer in Limburg
met stadsgidsen op pad. Zij
verrassen met weetjes over hun
stad of dorp. In deze aflevering
vertelt Math Rasquin over Eijsden,
het zuidelijkste dorp van Limburg.
museum om de hoek
Kamers vol herinneringen
In zo’n twintig kamers van het
Kunst- en Verzamelhuis Wijlre
komt honderd jaar historie tot
leven. Met spullen van rolveger tot
Mobylette, die bij de oudere
generatie nostalgie opwekt en
jongeren verwondert.
In de verte fluit de stoomtrein. Het
miljoenenlijntje houdt puffend halt
bij het stationnetje van Wijlre. Pal
naast het Kunst- en Verzamelhuis in
het voormalige gebouw van de fruitveiling
langs het spoor. Het kan bijna
niet toepasselijker. Als de reiziger
het perron verlaat, gaat hij bij het binnengaan
van het museum opnieuw
terug in de tijd. Wie de ontvangstruimte
met kunst van eigenaresse
Tineke van Dien passeert, komt terecht
in een gangpad met aan weerszijden
open ruimten, in twee lagen.
„Een feest van herkenning. Twintig
kamers met tijdsbeelden van 1870 tot
1970. Een museum vol herinneringen.”
Elke kamer gaat minstens vijftig
jaar terug in de tijd, met een eigen
sfeer. Een kleine greep: een kinderkamer
met poppen; een kruidenierswinkeltje
uit de jaren vijftig; een huishouden
met wringer van Miele, rolveger
en Mobylette; een atelier met
mechanische naaimachines; een ‘opkamer’
met chique meubels en servieskast;
een bibliotheek met encyclopedie;
een klaslokaal met krijtbord
en naast het museum een ‘pipowagen’
als vakantieverblijf.
Het museum denkt aan mensen die
slecht ter been zijn. Van Dien: „Er zijn
museumkoffers, met dezelfde thema’s
als in de kamers. Meerdere
zorgcentra abonneren zich hierop.
Ouderen kunnen in hun eigen omgeving
herinneringen ophalen.”
Van Dien en haar vrijwilligers krijgen
vaak de vraag of de spullen te koop
zijn. „Sommige spullen bieden we in
onze ‘museumwinkel’ met brocante
te koop aan.”
Het museum is tot december open op dinsdag,
woensdag en zondag, van 10 tot 16.30
uur. Meer info: kunstenverzamelhuis.nl.
komt dat zien!
De Top 5
van Math
Tineke van Dien in de Servieskamer. Foto Jean-Pierre Geusens
naval in Eijsden veel minder voor.”
Het Vroenhof is bij miljoenen Nederlanders
ook bekend zonder dat zij dat
weten. De stadsgids wijst op de poort
van een voormalige boerderij aan de
rand van het plein. „Daar fietste kapelaan
Odekerke eind jaren ‘70 langs,
voor de tv-serie Dagboek van een herdershond.
De scene moest steeds opnieuw.
Tussen de opnamen dronken
crew en acteurs een pilsje bij café De
Raetskelder. Uiteindelijk vloog de
kapelaan uit de bocht.”
Voor liefhebbers van historie is het
genieten om met de gids op pad te
gaan. Bij de Sint-Christinakerk: „Dat
was een simultaankerk. Als de protestanten
een dienst hielden, werden
katholieke afgoden met gordijnen afgeschermd.”
Bij het veerpontje aan
het Bat wijst hij op nummer zeven,
huis van de veerman. „Hij had dienst
tot de laatste trein naar Luik. Waalse
arbeiders overzetten.” Het pontje zet
nu vooral toeristen over.
Grandeur
We zijn aanbeland bij Kasteel Eijsden,
net buiten het dorp. „Dit is voor
mij het mooiste punt van het dorp.
Een fraai lusthof.” De charmille, een
speciale haag naast het kasteel, markeert
de grandeur. „Adellijke dames
konden hier beschut wandelen, beschermd
tegen de zon. Wit was elegant.”
Later, tijdens de Eerste Wereldoorlog,
werden er Belgische
vluchtelingen opgevangen. „Een veilige
haven voor oorlogsslachtoffers.”
de stadsgids vertelt
Door Sjak Planthof
Hoe gids Math Rasquin te typeren?
Op het antwoord is het niet lang
wachten. Er was afspraak bij het Ursulinenconvent
voor een tocht langs
hoogtepunten in Eijsden. Een paar
uit Utrecht vraagt op de parkeerplaats
de weg. Rasquin geeft hen een
snelcursus. De Romeinen, löss, keizer
Karel, zelfs Tongeren, alles passeert
de revue. „Als ik weet waar
mensen vandaan komen, leg ik graag
de lokale link met hún historie.”
Rasquin is geboren in Maastricht,
maar woont met zijn vrouw al 48 jaar
in Eijsden. Toen ze kinderen kregen,
ging het paar ruimer wonen. „We
voelden ons snel happy hier.” Ondanks
dat het geen Maastricht is,
kent Eijsden stadse allure, aldus Rasquin.
„Er was hier altijd fruitteelt,
maar Romeinse legionairs werden
hier ook ontvangen, zo ontstond een
brede samenleving. De charme zit in
de gemoedelijkheid van een dorp, in
een stadse omgeving.”
Hij leidde vanaf 2008 voor de VVV
mensen rond in Maastricht. De Eijsdense
cultuurwethouder Gerry Jacobs
vroeg hem ook in het grensdorp
zoiets te doen. „Toen ben ik feitjes
gaan opzoeken.” Sinds 2010 leidt hij
maandelijks bezoekers rond in het
dorp dat hij heeft omarmd.
Cramignon
Wie Eijsden zegt, zegt ‘cramignon’.
Op het Vroenhof, het centrale plein,
zijn zes spelers van de reidans in
brons vereeuwigd. „Dé hit van het
dorp.” De Franse benaming dankt
het aan de oorsprong in de regio
Luik. De dans hoort bij de jaarlijkse
processie, de broonk. „Vooraf hangt er
een speciale sfeer in het dorp. Eerst
de processie op zondag, want je kunt
geen broonk vieren als je die niet gelopen
hebt.” De cramignon is sinds
2020 immaterieel erfgoed. „Volkomen
terecht. In vergelijking stelt car-
Gids Math Rasquin bij Kasteel
Eijsden: ‘Dit is voor mij het
mooiste deel van het dorp.’
Foto's De Limburger
Door Sjak Planthof
REGIO
Stadsgids Math Rasquin heeft
nog enkele tips voor wie Eijsden
wil bezoeken:
- Tip 1: Kasteel Eijsden. Het kasteel
staat in de top 100-lijst van
de Unesco van Nederlands
mooiste gebouwen. Het is gebouwd
in 1636 in de typische
Maaslandse renaissancestijl.
- Tip 2: De Broonk in Eijsden, altijd
de tweede zondag na Pinksteren,
is het hoogtepunt van
het jaar. De cramignon die dan
gedanst wordt is in 2020 uitgeroepen
tot immaterieel erfgoed
van Nederland.
- Tip 3: De Diepstraat is de mooiste
straat van Eijsden, met vele
prachtige panden. Sinds 1971 is
de oude dorpskern uitgeroepen
tot beschermd dorpsgezicht.
- Tip 4: Wandeling door Eijsden
langs de gebouwen en locaties
die een rol hebben gespeeld in de
tv-serie Dagboek van een Herdershond.
- Tip 5: Eijsder Beemden. Dit natuurgebied
langs de Maas, ten
noorden van het dorp, vormt
een waterrijk paradijs voor
planten, dieren en natuurlijk
wandelaars.