12 Woensdag REGIO 20. 09. 2023
literaire hoek
Boeken van Jacques Thönissen vol magisch realisme
ger gelegen huis, waardoor hij het
halve eiland kon overzien. Hij wilde
me het eiland laten zien, op de fiets,
maar ver kwamen we niet, want iedereen
hield hem aan om een praatje
te maken. Het meeste wat wetenswaardig
was over het eiland kwam ik
van hem te weten uit zijn vertellingen
op het terras bij zijn huis. Hij wilde
graag bijgepraat worden over Limburg
en Herten, zijn dorp aan de
Maas, maar vooral over het werk van
zijn broer Wijnand Thönissen, die er
altijd gebleven is, een succesvol schilder
die met verf heel kleurrijk doet
wat Jacques met woorden schilderde.
Thönissen zal ook in het Limburgse
literaire wereldje gemist worden,
omdat hij een van de weinigen was die
met verve vertelde en in zijn werken
ruimte maken voor wat ons als mensen
aan het alledaagse laat ontstijgen
en ons laat zien dat het leven niet gewoon
is maar een wonder is.
De boeken van Jacques Thönissen
zijn te verkrijgen bij de boekhandel
en bij Uitgeverij In de Knipscheer in
Haarlem (indeknipscheer.com). Nog
verkrijgbaar zijn de herziene uitgave
(2016) van zijn debuutroman Tranen
om de ara uit 1999, de romans Devah
(2010), Sarah, de zwarte Madonna
(2015), Versteende liefde (2019) en de
verhalenbundel Onder de watapana
(2013).
Het merendeel van de boeken van
Jacques, grotendeels geschreven na
zijn pensionering als docent en directeur
van de Sint-Augustinus-mavo
op Aruba, speelt op het eiland. In al
die jaren was hij een echte Arubaan
geworden. Door zijn kennis van de
taal, het Papiaments, waarin hij ook
les gaf, en door zijn donkere uiterlijk,
moet iedereen daar gedacht hebben
dat hij ook op Aruba geboren en getogen
was.
In zijn boeken vindt hij aansluiting bij
het magisch realisme van de grote
Zuid- en Midden-Amerikaanse vertellers,
zoals Gabriel Garcia Marquez
uit Columbia en Mario Vargas Llosa
uit Peru. In zijn boeken beschrijft hij
wat op het eiland alledaags is en wat
door hem ook als alledaags beschreven
wordt, maar dan gebeuren er onverwacht
wonderlijke dingen waarvan
je als lezer denkt ‘hee, kan dat
wel?’, maar het gebeurt. Voor hem als
schrijver zijn bovennatuurlijke verschijnselen
net zo normaal als alles
wat zichtbaar en voelbaar is. Dat zit
ook verborgen in het leven van vele
Arubanen en de andere bewoners
van de Cariben, met zijn vele religies
die sporen meedragen van vele oorspronkelijke
culturen uit Afrika, Azië
en Europa. Waardoor een magische
mengeling is ontstaan van het katholieke
geloof en de daarbij behorende
mysteries met Afrikaanse en indi-
In de Literaire Hoek besteden
verschillende Limburgse auteurs,
verenigd in de Werkgroep Limburgse
Schrijvers, wekelijks aandacht
aan lezen en literatuur in Limburg.
Vandaag: Ton van Reen over
Jacques Thönissen.
Thönissen werd in 1939 in Herten geboren,
studeerde voor onderwijzer
en vertrok als 22-jarige leraar naar
Aruba, waar hij tot zijn dood in juni
van dit jaar bleef wonen. Hij vergat
Limburg niet, getuige zijn boeken die
in Limburg spelen. De roman Sarah,
de zwarte Madonna speelt tijdens de
Tweede Wereldoorlog. In het boek
eert Jacques postuum zijn vader voor
het verzetswerk dat hij onder moeilijke
omstandigheden en met risico
voor eigen leven verricht heeft. Als
hoofd Arbeidsbemiddeling van het
Arbeidsbureau in Roermond wist hij
tewerkstelling van honderden landgenoten
in Duitsland te voorkomen
en enkele Sinti-families uit de handen
van de Grüne Polizei te houden. De
zwarte madonna uit de titel is de heilige
Sarah uit de plaats Les Deux Saintes
Maries de la Mer in Frankrijk,
waar Roma en Sinti elk jaar op bedevaart
gaan bij Sarah, hun beschermheilige.
Zoals ze ook elk jaar samen op
bedevaart gaan bij Maria van de Kapel
in ‘t Zand in Roermond en er een
muzikaal feest van maken.
Jacques Thönissen. Archieffoto Marlon de Bruijn
het Spaans moeten schrijven, een
taal die hij ook sprak, een wereldtaal,
zodat hij dan een groter publiek had
kunnen bereiken. Als rasverteller
schreef hij ook kinderboeken, die
jammer genoeg in Nederland onbekend
zijn gebleven.
Ik heb hem een keer op Aruba bezocht,
tijdens een boekenfestival
voor de jeugd, waar wij als schrijvers
optraden. Hij woonde in een wat hoaanse
godsdiensten, van joodse en
Aziatische kolonisten en slaven. Magie
en alledaagsheid die met elkaar
verstrengeld zijn, zoals het ook in de
literatuur van Zuid-Amerika heel gewoon
is. Het is de magie waarmee de
verteller Jacques Thönissen vooral
ons als lezers confronteert, waarmee
hij ons aan het denken zet over hoe
magisch het leven op zichzelf al is.
Misschien had hij zijn vertellingen in
DOOR TON VAN REEN
Autotest
Waarom de BYD Dolphin een vermomde haai is
grove prijsindicatie van 35 mille voor
Nederland wordt waargemaakt, dan
zou dit dolfijntje weleens een vermomde
haai kunnen zijn. Hou er dan
rekening mee dat er ook nog een versie
met een kleinere accu op komst is.
Denk aan een gebruikelijke capaciteit
van zo’n 45 kWh. Met welke accu
dan ook hopen we net als bij de Atto 3
op goede praktijkscores:
dat is meer
waard dan papieren records. Want
qua design, absolute laadprestaties
of actieradius verzet hij de bakens
niet.
Eindoordeel
Ruim en origineel interieur is sterk
punt. Als value for money klopt,
wordt dit een sterke speler in de redelijk
betaalbare klasse.
SPECIFICATIES
BYD Dolphin
Prijs: vanaf 35.000 euro (geschat)
Topsnelheid: 160 km/h
Acc. 0-100 km/h: 7,1 s
Accu-type: LFP (lithium-ijzerfosfaat)
Nomimale acc. capaciteit: 60 kWh
Actieradius: 427 km
AC/DC laden: 11 kW/88 kW
Motor: synchroonr m. perm. magneet
Max. vermogen: 204 pk (150 kW)
Max. koppel: 290 Nm
Transmissie: eentraps-reductieversn.,
voor- of vierwielaandrijving
een boven- en onderlaag, want deze
‘plank’ zweeft. Dat geeft een ruimtelijk
effect, want hij gaat dus niet over
in een traditionele middenconsole.
Op de plaats van de vroegere tunnelbak
vind je separaat de nodige opbergbakken.
De vormgeving van het
dashboard is iets minder speels dan
in de Atto 3, maar opnieuw fantasievol
met prominente ventilatieroosters
op de uiterste hoeken en in het
midden. Alles is gemaakt met mooie
materialen en zelfs in deze testauto’s
waarin de puntjes nog op de stik- en
sluitnaden moeten worden gezet, is
de bouwkwaliteit al hoog. De beenruimte
achterin is royaal te noemen
is.
Qua rijden kunnen we al best veel
melden. Nu mochten we een slalom
rijden op een circuit met nog half gecamoufleerde
Dolphins om het wat
spannender te maken en om een excuus
te hebben voor eventuele imperfecties.
We hebben eerder in Nederland
de BYD Atto 3 uitgebreid getest
en die auto heeft dezelfde techniek als
deze Dolphin. Die Atto 3 maakte indruk
door een goede bouwkwaliteit
en een bovengemiddeld rijke uitrusting.
De Dolphin is een vijfdeurs auto met
een lengte van net geen 4,30 meter en
een wielbasis van 2,70 meter. Hij is
uitgerust met een elektromotor van
204 pk. De accucapaciteit van de Dolphin
is 60 kWh, en dat levert een
WLTP-actieradius op van 427 kilometer.
De maximumlaadsnelheid is
overigens net als bij de Atto 3 ook
maximaal 88 kW.
Ook het testverbruik was toen ondanks
lagere temperaturen beter
dan verwacht. De paar rondjes die we
hier konden rijden, stemden tevreden,
maar zijn onvoldoende om hem
te kwalificeren ten opzichte van de
concurrentie. Het uitrustingsaanbod
lijkt royaal, een warmtepomp is standaard
en ook qua veiligheid kan hij de
concurrentie aan. Nu de prijs nog,
want value-for-money was het doorslaggevende
punt waarmee de Atto 3
de Kia Niro wist te verslaan. Als de
BYD Dolphin.
Foto BYD
Eindelijk eens geen SUV of een
crossover, maar een hatchback,
zo’n ‘gewone’ auto met een vijfde
deur. Maak kennis met de Dolphin,
die als een haai het C-segment als
jachtgebied heeft.
Door Jaco Bijlsma
Is dit dan zo’n betaalbare elektrische
auto waarop we zitten te wachten, is
de eerste vraag die zich opdringt als
we de vijfde BYD ontmoeten. Ja en
nee, en sinds de eerste rij-indruk met
de vierde BYD, de Seal, weet u al een
beetje waarom. Build Your Dreams
bouwt weliswaar geen dure droomauto’s,
maar het wil ook geen budgetmerk
zijn. Om een lang verhaal kort
te snoeien: BYD positioneert zich als
‘betaalbaar premium’. De eerste indruk
van Dolphin is goed. De zitpositie
is goed in deze hatchback uit het
C-segment, die door zijn bij mono-volume
hoofdvorm wel wat MPV-trekjes
heeft. Aan boord verdwijnt dat gevoel
weer vlot, maar wat wel opvalt, is
dat functionaliteit hier meer de boventoon
voert dan bijvoorbeeld bij de
Atto 3, waarmee hij zijn techniek
deelt. Het dashboard is mooi opgeruimd
ingedeeld met een dashboard,
waarmee onder het centrale, elektrisch
kantelbare display een flinke
aflegruimte is gecreëerd. Die verdeelt
het totale dashboard visueel in
Kijk voor meer autonieuws ook op
» delimburger.nl/economie/auto
AUTO
/(indeknipscheer.com
/auto