Limburg IN MEMORIAM 9
Bent u voorbereid op de dood?
JA, MAAR…
Mijn antwoord daarop is: “Ja!” Met direct de tegenvraag: ”Is de dood wel voorbereid
op mij”? Voor handelingsrichtlijnen rondom de enige zekerheid in het
leven, na de geboorte, biedt mijn ‘Toekomstplan’ een leidraad aan (mede)betrokkenen
en ‘achterblijvers’. Mijn verdwijnen in ‘de horizon achter mijn huidige
horizon’ dient met een gezonde dosis humor gepaard te gaan en verworden tot
een lichtvoetig gebeuren. In ‘het draaiboek van het afscheid nemen’ staat het
in eigen hand houden van ‘de-stekker-eruit-trekken’ centraal. Dit alles klinkt
overtuigend, nuchter en nogal realistisch. Echter vraag ik mij af, wat ik doe als
‘Magere Hein’ toch onverwacht aanbelt. Voor mijn voordeur staat en vriendelijk
doch dringend verzoekt hem te volgen naar de ‘gene zijde’. Ik acht het niet
uitgesloten, ondanks alle uitgewerkte details in ‘mijn Toekomstplan’, dat ik
tracht Hem over de balustrade, vanaf driehoog, te werken, om zo mijn verblijf
hier voor onbepaalde tijd te verlengen. Zoals aangegeven staan mijn wensen
opgetekend in een ‘Toekomstplan’. Een plan met de A van…. adressen, tot de
Z van…. zerk; de recyclebare urn, geledigd ergens op een watervlakte. Uitgestrooid
worden en verwaaien lijkt mij een prachtige toepasselijke afsluiting van
het aardse, zeil-minded , bestaan. Misschien laat ik enkele lichtvoetige herinneringen
na. Zeker is echter dat de wereld (voorlopig althans) ook zonder mij
doordraait. Jaarlijks je handtekening zetten onder je vrijwillig gekozen door de
NVVE geconcipieerd ‘doodvonnis’ bij de huisarts, blijft je bewustmaken van je
eindigheid.
Ton van Zoest uit Roermond
Bent u voorbereid op de dood?
Deze vraag kan ik volmondig met “ja” beantwoorden. In 2001 ben ik op zoek
gegaan hoe je je recht op eigen beschikking over het einde van je leven kunt
aanpakken. Ik werd lid van de Nederlandse Vereniging voor Euthanasie (NVVE)
en tevens lid van Coöperatie Laatste Wil (CLW). In 2002 heb ik formulieren met
betrekking tot wilsverklaring en behandelverbod aan de huisarts overhandigd.
Uiteraard had dit ook gemeld aan mijn man en dochters. De huisarts nam de
papieren aan met de woorden: “Daar doe ik toch niets mee” en zou ze in mijn
dossier stoppen. Jaren later heb ik daar nog een aanvulling aan toegevoegd
en in 2018 een brief inzake Euthanasie bij dementie. Ook daarvan werd gezegd
door een andere huisarts dat zij hier niet aan wilde meewerken. Ik heb gevraagd
om het dossier weer naar voren te halen in de computer, want er was
niets meer van te vinden. Verder heb ik jaren geleden al een compleet draaiboek
gemaakt (en iedere keer aangepast) voor mijn familie, zodat men bij een
plotseling overlijden niet voor verrassingen komt te staan. Half juli 2023 kreeg ik
een herseninfarct, waarvan aanvankelijk werd gezegd dat er een operatie zou
volgen. Later bleek dat het niet operabel was en “dat ik maar van elke dag een
mooie dag moest maken”. Dus een afspraak gemaakt met de huidige huisarts.
Een fi jn gesprek gehad en alles opnieuw vastgelegd.
Els van Geenen-Erdkamp uit Reuver
“Hoe wil je je voelen in je laatste levensfase?”
De laatste levensfase is rauw en zonder maskers, en juist daarin schuilt de
schoonheid van het leven. Ben je voorbereid op de dood? Een vraag die velen
onder ons liever uit de weg gaan, maar die van essentieel belang is. Als levenseinde
doula en palliatief verpleegkundige stel ik een andere, maar net zo
cruciale vraag aan mijn cliënten en cursisten: “Hoe wil je je voelen in je laatste
levensfase?” Deze vraag verlegt de aandacht van het hoofd naar het hart, waar
we onze diepste wensen en emoties kunnen voelen, iets waar puur rationeel
denken vaak tekortschiet. In een wereld die vaak zwart-wit en goed-fout denkt,
vergeten we soms stil te staan bij wat we echt willen ervaren en voelen in onze
laatste momenten. Zoeken we bijvoorbeeld een gevoel van vertrouwen of
veiligheid? Door ons te concentreren op deze gevoelens, kunnen we gerichte
stappen zetten om ze daadwerkelijk te realiseren. Dit helpt als we door de
bomen het bos niet meer zien en bij het opstellen van een levenseindeplan.
Besteed niet alleen aandacht aan de praktische, medische en fi nanciële aspecten,
maar ook aan de emotionele en spirituele aspecten van een levenseinde.
Door aandacht te schenken aan zowel het tastbare als het mysterie van leven
en sterven, maken we ruimte voor deze belangrijke levensfase. Ik ben ervan
overtuigd dat deze holistische benadering een waardevolle bijdrage kan leveren
aan dit belangrijke gesprek.
Diana Stassen, Ster in Zorg, uit Maastricht
Voorbereiding op het onvermijdelijke
De enige zekerheid in je leven is dat je zult sterven. Mentale voorbereiding
hierop is nauwelijks mogelijk, praktische voorbereiding wél. Niet lang geleden
was ik jong en fris, avontuurlijk, nam veel risico’s. In die tijd overleed mijn vader
zonder aankondiging; mijn beste vriendin presteerde het om naar Suriname te
gaan en in een kist terug te keren; mijn jongste broer stierf ook zomaar plots.
Hoe langer je leeft hoe meer dierbaren wegvallen. Misschien is dat de reden
dat ik obsessief bezig ben geweest met het regelen van mijn overlijden en/of
de situatie dat ik wilsonbekwaam word. Een hele tijd was ik alleenstaande ongehuwde
moeder. In een testament liet ik vastleggen wie voor mijn zoon moest
zorgen en wat met mijn bezittingen moest gebeuren. Vervolgens sloot ik een
begrafenisverzekering af voor mij en mijn zoon, legde vast hoe ik deze begrafenis
wil. Later trouwde ik en vormde ik samen met mijn partner een fusiegezin.
In mijn nieuwe testament liet ik vastleggen dat mijn partner tijdelijk in mijn huis
mag blijven wonen. Voorts lieten we levenstestamenten opstellen, waarin we
aangeven wat te doen als één van ons wilsonbekwaam wordt. Het heeft tot op
heden fl ink wat geld gekost om dit te regelen. Achteraf gezien zijn sommige
aanpassingen wellicht overbodig. Je weet maar nooit. Ik ben nu wel een stuk
rustiger en vertrouw erop dat mijn dierbaren hierdoor ontlast worden. Het is in
ieder geval bespreekbaar. We delen onze inzichten en dat geeft ook veel rust.
Thea Mulleneers uit Meerssen
Voorbereid op de dood
En ondanks dat het een niet alledaags onderwerp is, er niet graag over wordt
gesproken en ikzelf momenteel nog in het volle leven sta, heb ik in feite alles
geregeld betreff ende mijn levenseinde. De fi nanciële zaken zijn keurig netjes
op orde en liggen vast bij een notaris. En mocht ikzelf niet meer kunnen beslissen
over mijn levenseinde dan ligt ook dát getekend en wel in de kluis bij de
notaris. Ja, zelfs mijn uitvaart is tot in de kleinste details geregeld. Ik heb alles
op papier gezet. Alles is min of meer geregisseerd; van de uitvaart, de muziek,
de bloemen, ja, zelfs tot mijn laatste rustplaats aan toe. De afscheidsviering met
nadien een gezellig samenzijn met een goed glas wijn. Er mag getoost worden
op mijn leven, herinneringen opgehaald en onder het genot van een natje en
een droogje, gezellig samen nakeuvelen. Op die manier hoop ik als een fi jne
kameraad nog lang in veler harten te vertoeven en als zodanig in vreugdevolle
memorie te blijven voortleven. Bovendien en zeker niet op de laatste plaats wil
ik mijn innig geliefde nabestaanden niet met allerlei problemen en onopgeloste
vraagstukken achterlaten. Alles is geregeld van A tot Z, van altaar tot zerk...
Noël van Hooren uit Lanaken