Limburg IN MEMORIAM 9
LEVENstestament
Ja, ik heb zeker nagedacht over de dood en de te regelen zaken daaromtrent.
Enkele jaren geleden heb ik bij de notaris een levenstestament laten vastleggen
in het bijzijn van mijn beide kinderen. De medische en financiële aspecten
zijn duidelijk besproken. Ook heb ik vier jaar geleden een plek uitgezocht en
gekocht op een natuurbegraafplaats, samen met mijn dochter overigens. Zij
heeft wel een aanlooptijd nodig gehad om aan het idee te wennen. Maar intussen
zijn we zeer tevreden met de gemaakte afspraken. Ik ben 86 jaar en geniet
nog dagelijks van het LEVEN.
Caty Heltzel uit Nuth
Praten over later
Praten over later zou heel gewoon moeten zijn voor ons allemaal. Bespreken
wat je belangrijk vindt als je ziek wordt en wat je naasten moeten weten. Als je
jong bent en gezond, zal dat praten nog in heel algemene termen gaan. Met
het ouder worden en afnemen van de gezondheid wordt het vanzelf concreter.
Benoem je wensen, voorkeuren en doelen voor medische beslissingen in de
toekomst. Bespreek dit met je naasten, zodat zij op de hoogte zijn en zij ook
allemaal hetzelfde beeld hebben van wat voor jou belangrijk is. Schrijf het op
(dat heet dan een wilsverklaring) en ga met je dokter praten. Vaak zal dat de
huisarts zijn. De dokter kan dan samen met jou bekijken wat realistisch is en wat
er in je medisch dossier kan worden vastgelegd. Als patiënt moet je ook weten
dat je mag terugkomen op wat is opgeschreven. Je wensen zijn niet in steen
gebeiteld, je mag morgen iets anders willen. Het leven gaat immers verder.
Als je gewend bent om samen te praten over later, helpt dat op het moment
dat het echt belangrijk is. Ook helpt het om dit te doen op een rustig moment,
dan neem je betere beslissingen dan in momenten van stress. Bedenk ook wie
jou het beste kan vertegenwoordigen, is dat je partner, familie of beter toch
een vriend of vriendin? Ook dat kan je opschrijven. Kijk op thuisarts.nl voor een
voorbeeld wilsverklaring.
Annemieke Wagemans uit Berg en Terblijt is arts en geeft trainingen aan
professionals
over proactieve zorgplanning (de professionele term voor ‘praten over later’).
“Hoe wil je je voelen in je laatste levensfase?”
De laatste levensfase is rauw en zonder maskers, en juist daarin schuilt de
schoonheid van het leven. Ben je voorbereid op de dood? Een vraag die velen
onder ons liever uit de weg gaan, maar die van essentieel belang is. Als levenseinde
doula en palliatief verpleegkundige stel ik een andere, maar net zo
cruciale vraag aan mijn cliënten en cursisten: “Hoe wil je je voelen in je laatste
levensfase?” Deze vraag verlegt de aandacht van het hoofd naar het hart, waar
we onze diepste wensen en emoties kunnen voelen, iets waar puur rationeel
denken vaak tekortschiet. In een wereld die vaak zwart-wit en goed-fout denkt,
vergeten we soms stil te staan bij wat we echt willen ervaren en voelen in onze
laatste momenten. Zoeken we bijvoorbeeld een gevoel van vertrouwen of
veiligheid? Door ons te concentreren op deze gevoelens, kunnen we gerichte
stappen zetten om ze daadwerkelijk te realiseren. Dit helpt als we door de
bomen het bos niet meer zien en bij het opstellen van een levenseindeplan.
Besteed niet alleen aandacht aan de praktische, medische en financiële aspecten,
maar ook aan de emotionele en spirituele aspecten van een levenseinde.
Door aandacht te schenken aan zowel het tastbare als het mysterie van leven
en sterven, maken we ruimte voor deze belangrijke levensfase. Ik ben ervan
overtuigd dat deze holistische benadering een waardevolle bijdrage kan leveren
aan dit belangrijke gesprek.
Diana Stassen, Ster in Zorg, uit Maastricht
Voorbereiding op het onvermijdelijke
De enige zekerheid in je leven is dat je zult sterven. Mentale voorbereiding
hierop is nauwelijks mogelijk, praktische voorbereiding wél. Niet lang geleden
was ik jong en fris, avontuurlijk, nam veel risico’s. In die tijd overleed mijn vader
zonder aankondiging; mijn beste vriendin presteerde het om naar Suriname te
gaan en in een kist terug te keren; mijn jongste broer stierf ook zomaar plots.
Hoe langer je leeft hoe meer dierbaren wegvallen. Misschien is dat de reden
dat ik obsessief bezig ben geweest met het regelen van mijn overlijden en/of
de situatie dat ik wilsonbekwaam word. Een hele tijd was ik alleenstaande ongehuwde
moeder. In een testament liet ik vastleggen wie voor mijn zoon moest
zorgen en wat met mijn bezittingen moest gebeuren. Vervolgens sloot ik een
begrafenisverzekering af voor mij en mijn zoon, legde vast hoe ik deze begrafenis
wil. Later trouwde ik en vormde ik samen met mijn partner een fusiegezin.
In mijn nieuwe testament liet ik vastleggen dat mijn partner tijdelijk in mijn huis
mag blijven wonen. Voorts lieten we levenstestamenten opstellen, waarin we
aangeven wat te doen als één van ons wilsonbekwaam wordt. Het heeft tot op
heden flink wat geld gekost om dit te regelen. Achteraf gezien zijn sommige
aanpassingen wellicht overbodig. Je weet maar nooit. Ik ben nu wel een stuk
rustiger en vertrouw erop dat mijn dierbaren hierdoor ontlast worden. Het is in
ieder geval bespreekbaar. We delen onze inzichten en dat geeft ook veel rust.
Thea Mulleneers uit Meerssen
Voorbereid op het leven vóór de dood
Hoewel fysiek en geestelijk topfit, meldde ik mij aan als lid bij de Coöperatie
Laatste Wil. Ondanks mijn relatief jonge leeftijd (net 60+). Tijdens een aantal
huiskamerbijeenkomsten met leden van de Coöperatie, werd ik verrast door de
aangename sfeer, de kijk op hun leven van de deelnemers en hun inbreng tijdens
de gesprekken. Mensen in leeftijd variërend van 55 tot 85 jaar. Op één persoon
na, allemaal best in goede gezondheid en positief in het levend staand.
Met als motivatie voor hun lidmaatschap en deelname aan de gesprekken: zo
min mogelijk afhankelijk zijn van derden, of overgeleverd zijn aan medische of
juridische procedures in de (laatste) fase voor de onvermijdelijke dood.
Nu bijna 10 jaar later zie ik deze aanmelding en de deelname aan de huiskamergesprekken,
nog steeds met afstand als de beste zet. Ook andere persoonlijke
en financiële kwesties, zijn met naasten, huisarts en andere betrokkenen
besproken. En indien nodig vastgelegd. De deelname aan de huiskamerbijeenkomsten,
heeft er echter voor gezorgd, dat ik in staat ben om bij ziekte, zelf
de duur van de laatste levensfase voor de dood te beïnvloeden. En dat een
lange(re) ongewenste ziekteperiode voor de dood wordt voorkomen. En niet
afhankelijk ben van derden of procedures. Een geruststellend gevoel.
Door de heersende gedachte dat elk mensenleven moet worden gered en onbetaalbaar
is, worden medici, rechters en verantwoordelijke politici, gedwongen
terughoudend te zijn. Andere overwegingen en beperkte maatregelen die van
deze uitgangspunten afwijken, zijn vrijwel onbespreekbaar. Ik hoop dat in de
nabije toekomst, deze heersende gedachte meer ter discussie wordt gesteld.
Zodat meer mensen zich op een legale manier, beter kunnen voorbereiden op
hun leven vóór de dood.
Martin Simons uit Landgraaf
Hoe men de dood in het leven ‘ontmoet’?
De dood is een deel van ons leven. Het enige moment dat niet te ontlopen is.
Hoe men de dood in het leven ‘ontmoet’? Het past nooit, doet pijn en geeft
verdriet. Het leven begint alleen. In de loop der jaren wordt men liefdevol
omringd. Een jong mens is niet zo bewust bezig met de dood tot dat er een
moment ontstaat waar de dood in het leven treedt. Sterven van ouders, familie,
vrienden, soms plotseling of via een lange weg. Ouders die hun kind verliezen
of zien sterven. Mensen die de keuze maken om uit het leven te stappen. Op 27
oktober 2022, een jaar geleden, zou mijn moeder honderd jaar zijn geworden.
Op 23 jarige leeftijd viel er een stuk van een vliegtuig op hun huis. Haar moeder,
zus, broer, zijn vrouw en hun dochter waren opeens dood. Mijn moeder heeft er
weinig over gepraat en er is bijna niets ‘overgebleven’. Vorig jaar rond die dag,
hebben we met de kinderen, onze wensen en gedachten over het laatste levensmoment
besproken. Hoe ons leven beëindigd kan worden als het lichaam
‘klaar’ is. Praktische gegevens, zoals de overlijdensakte, verzekeringen, goede
doelen en andere zaken, staan genoteerd in het boek: Mijn belangrijke gegevens
overzichtelijk bij elkaar. Ook welke spullen zij uit ons huis willen hebben.
Deze samenkomst geeft ons leven een rustig, lief, waardevol en warm gevoel
om, over hopelijk een lange tijd, ons leven af te sluiten.
Marian Jongen uit Almelo
Niks later maar nu
Zoals geboren worden, hoort de dood tot hoofdonderwerp van het leven. Niets
engs, niets vreemds. Het geeft rust voor zover mogelijk een en ander te regelen.
Niks later maar nu. De dood is niet voor later maar voor elk moment. Echt,
het kan zomaar afgelopen zijn. Als dan ook nog Alzheimer zijn intrede doet, is
het zo belangrijk alles op papier te zetten. Wil je de familie niet belasten dan
kan de notaris uitkomst bieden. Echt, praat er over. Het hoort als zekerheid bij
het leven en dus is de dood net zo normaal als het leven. Praten lucht op, geeft
ruimte en stelt gerust. DOEN DUS!
Erica van de Laar Donkers uit Brunssum