Woensdag 27. 12. 2023 13
van nul tot nu
Door archief well
REGIO
Het ‘wilde’ kerkhof in het Wellsmeer
Met de Begrafeniswet van 1869
kreeg elke gemeente de verplichting
Over dit kerkhof en waarom het zo
werd genoemd, is heel weinig bekend.
Met de ‘kerk’ had het niets te
maken. De begraafplaats werd aangelegd
langs de Wezerweg en was
bedoeld voor overleden zwervers,
ongeïdentificeerde doden, drenkelingen,
zelfmoordenaars en andersgelovigen.
Het was een stuk zandgrond,
eigendom van de gemeente
Bergen, waar deze doden in werden
weggestopt. Bewust ver genoeg van
de kerk en bewoonde wereld in ongewijde
grond. Er was vlakbij een
klein lijkenhuisje.
Wilden Drik was er ooit grafdelver.
Begin 1900 had hij daar Kipsen Coen
begraven, die van geloof niets was
en zelfs op zijn sterfbed geen pastoor
bij zich wilde hebben. Hij zei:
„Ik reken zelf wel met Herr God af”.
Wie na 1912 de dodengraver was op
het ‘wilde kerkhof’, is onbekend.
Een zwerver genaamd Frenske
schijnt er ook te liggen. Op 20 maart
1927 werd het lijk van een onbekende
vrouw van omstreeks 55 jaar gevonden
in de Maas bij Well, en eveneens
op het kerkhof begraven. Zo
ook in 1929 de familie Arthur Mauvan
niet. De informatie is mondeling
afkomstig van meerdere bronnen,
maar nooit bewezen.
De gemeente Bergen was verantwoordelijk
voor de begrafenissen
op het Wellse kerkhof. Er is echter
geen lijst van overledenen aangetroffen
in het gemeentearchief.
Ongewijd
Op het huidige rooms-katholieke
kerkhof aan de Kasteellaan in Well
ligt een stuk grond dat ongewijd was
en waarin ongedoopte baby’s werden
begraven. Dat gebeurde nog tot
in de jaren vijftig en zestig van de vorige
eeuw. Als een kind overleed
zonder gedoopt te zijn, veroorzaakte
dat extra verdriet. De buurman of
de vader zelf moest het kindje dan
begraven. Er zijn verhalen dat deze
dan met een schop en een zelfgemaakt
kistje achter op de fiets naar
het kerkhof ging. De kindjes werden
op het huidige kerkhof achteraan in
de hoek bij de heg begraven.
Over het gedeelte van ongewijde
aarde op het oude historische kerkhof
aan de Maas is niets bekend. In
1983 is het Kerkelijk Wetboek aangepast
en sindsdien moet iemand
luidruchtig, publiekelijk en zonder berouw
te tonen zondig zijn, wil hij of zij
nu in aanmerking komen voor een
graf in ongewijde aarde. Zelfmoordenaars
bijvoorbeeld worden door
de katholieke kerk nu als ontoerekeningsvatbaar
beschouwd.
ritz, bestaande uit drie personen en
een hond.
Verder ligt er een graf van een onbekende
persoon die in 1950 verongelukte
op de Halve Maan. In de jaren
1950 is er nog een donker getinte
vrouw begraven. De vrouw was niet
katholiek en zodoende kon ze nergens
anders in de gemeente begraven
worden dan op deze algemene
begraafplaats in de natuur. Haar
(onbekende) echtgenoot meldde
zich jaren later bij Bertus Puul Lucassen,
die destijds met zijn gezin
aan de Wezerweg 6 naast het wilde
kerkhof woonde. Puul leende de
man een schoffel en een hark om het
graf van zijn vrouw te verzorgen. In
1955 verdronken Coba en Sjang Vergelt
uit Well in de Maas. Er zijn Wellenaren
die beweren dat dit geen ongelukken
waren en dat ook deze zus
en broer op het kerkhof begraven
zijn. Anderen zeggen echter weer
om een algemene begraafplaats
in te richten. In Well wordt
de plek waar de overledenen hun
laatste rustplaats vonden, het
‘wilde kerkhof’ genoemd.
Foto uit 1973 van de begrraaffpllaatts
aan de Wezerrweg FFoottoo aarrcchhiieeff wweellll
Allerkinder herdenkt Bijbelse kindermoord
Ald Weishoés kwam toch weer even
de klad erin. We zijn toen uitgeweken
naar Beej Benders. Kinderen konden
daar koekjes bakken en andere leuke
dingen doen. Nadeel was dat Allerkinder
hierdoor een beetje uit het
zicht verdween. Te meer doordat er
geen optocht door de binnenstad
meer was.” Ook die komt dit jaar terug,
als het aan de organisatie ligt.
Janssen: „We willen graag met alle
kinderen weer een rondje door de
straten lopen. Desnoods met een geluidsinstallatie
op een steekwagen of
bolderkar.” Ook wanneer dit geen
haalbare kaart blijkt, is er een optocht.
De deelnemers trekken sowieso
in stoet door het Ald Weishoés.
Daarna volgt de traditionele modeshow
waarbij de piepjonge opaatjes
en omaatjes met pijp, hoedje en wandelstok
over de catwalk paraderen.
Verder komt Clowntje Polka en zijn er
allerlei doe-activiteiten.
Het programma start om 13.00 uur, deelname
is gratis. Aanmelden kan via: info@kinderfeestenvenlo.
nl.
Venlo is de enige plaats in Nederland
waar Allerkinder nog wordt
gevierd. Dit jaar keert het kinderfeest
terug naar de plek waar het
meer dan zestig jaar geleden
ontstond, het Ald Weishoés.
Op 28 december is het Ald Weishoés
weer voor één dag wat het ooit was:
een huis voor kinderen. Al zou je dat
op het eerste oog niet zeggen. De jonge
gasten die de vernieuwde stadsherberg
op deze donderdagmiddag
ontvangt, zijn ‘vermomd’ als volwassenen.
Jongens met opgeplakte snor
stappen parmantig binnen met de
pijp en wandelstok van opa in de hand,
meisjes dragen een rok, hoedje of
bontkraag uit de alde kleierkas van
oma. Achter de ludieke verkleedpartij
zit een verhaal dat al meer dan
tweeduizend jaar oud en allesbehalve
vrolijk en feestelijk is. Toen Herodes,
die door de Romeinen was aangesteld
als koning van Judea, hoorde dat in
Bethlehem een kind was geboren dat
voorbestemd was om zijn opvolger te
worden, gaf hij volgens de overlevering
opdracht alle jongetjes tot twee
jaar oud te vermoorden. Waarop hun
ouders er alles aan deden om hun
zoontjes ouder te laten lijken.
De kindermoord uit de Bijbel wordt
jaarlijks herdacht op Onnozele Kinderen,
een katholieke traditie die alleen
in Venlo nog in stand wordt gehouden
LIMBURG
Verhalen uit de provincie
Door Pieter Duijf
Voor u geselecteerd!
Op deze pagina presenteert de
redactie van VIA opmerkelijke
verhalen uit Limburg
door Stichting Kinderfeesten onder
de naam Allerkinder. Oud-bestuurslid
Frans Faessen (86) uit Blerick liep
als blaag mee in de optocht door de
Venlose binnenstad. „Bakker Pierre
Hendrikx, de Sjiets van de Vleisstraot
en voormalig ceremoniemeester van
Jocus, was de kartrekker. Van daaruit
is het Kindercomité ontstaan, met
onder anderen Louis van der Loo,
Wim Vosbeek en Kees Tabbers. Het
was destijds een flinke optocht met
meer dan honderd kinderen die achter
de harmonie of fanfare aan liepen,
met de Sjiets voorop. De ouders stonden
langs de kant.”
De ‘Sjiets’ voorop tijdens de optocht
in 1953. Foto de limburger/
gemeentearchief venlo
Gaandeweg liep de belangstelling
voor Allerkinder terug. „Dankzij de
inzet van volkscultuurstichting OB
De Woers, die er met thema’s als kinderarbeid
een actuele draai aan gaf,
kende het feest een opleving”, weet
huidig bestuurslid Petro Janssen.
„Maar door de verbouwing van het