Woensdag 27. 12. 2023 REGIO 5
Lichtpuntjes in de donkere nadagen van 2023:
‘Gelök zit vooral in de kleine dingen van het leven’
Voor veel mensen is 2023 een jaar
om snel te vergeten. We waren nog
niet verlost van corona of er kwam
alweer nieuwe rampspoed over ons
heen. De wereld staat in brand,
maar gelukkig waren er ook
lichtpuntjes van hoop die voor een
behaaglijke warme gloed zorgden.
Door Marcel van Lier
Over kanker gesproken
Nationaal plan tegen kanker
Nederland heeft in tegenstelling tot
de meeste andere Europese landen
nooit een nationale strategie ontwikkeld
om kanker terug te dringen. En
dat terwijl de helft van de Nederlanders
toch ooit kanker krijgt. Meer
dan honderd partijen (waaronder
onderzoeksinstellingen,
patiënten-,
zorg- en maatschappelijk organisaties
en financiers) hebben de handschoen
nu opgepakt. Ze hebben zich
verenigd in het Nederlands Kanker
Collectief (NKC) en samen twintig
doelen vastgesteld waaraan hard gewerkt
gaat worden. Het eerst krijgen
aandacht: rookgedrag, vroege opsporing,
zeldzame kankers, late gevolgen
van de ziekte en werk en kanker. Elke
partij kan een bijdrage leveren. Supermarkten
kunnen hun assortiment
gezonder maken, het onderwijs
kan kinderen vroeg leren wat verantwoorde
voeding is en werkgevers
kunnen betere verlofregelingen maken
waardoor zware mantelzorg mogelijk
blijft. Deze en andere maatregelen
moeten ervoor zorgen dat het
aantal kankergevallen substantieel
vermindert. Ervaringen in het buitenland
leren dat een nationale aanpak
werkt. In Denemarken kregen
veel vrouwen de diagnose borstkanker.
Daarbij waren de prognoses allesbehalve
goed. Sinds 2000 zijn er
een aantal landelijke agenda’s opgesteld
om de situatie te verbeteren.
Met opmerkelijk succes!
Het Nederlands Kanker Collectief zal
hulp van ‘bovenaf’ nodig hebben.
In VIA Limburg maandelijks een
door het Toon Hermans Huis
Noord-Limburg verzorgde column
over kanker. Om de aandacht op de
ambulante zorg te vestigen.
Foto gETTY iMAGES
Door Paul Seelen
Voor bijvoorbeeld het verlagen van de
btw op groenten en fruit en accijnsverhogingen
op tabak en het verminderen
van tabaksverkooppunten is
het van de overheid afhankelijk. Het
woord is wat dat betreft aan kabinet
en parlement.
Hulp nodig bij kanker? De ambulante
medewerkers van het Toon Hermans Huis
staan voor u klaar. Neem gerust contact op
met Helmy Swinkels (06-11218409).
Zie ook: www.toonhermanshuisnoordlimburg.
nl.
dochter van Driekske Slaats die de
helm mee uitgroef, bood Peter Janssen
in september een petitie aan bij
het Rijksmuseum voor Oudheden
in Leiden, waar de Gouden Helm tot
de pronkstukken uit de collectie behoort.
Hun verzoek om eerherstel
werd gehonoreerd door conservator
Jasper de Bruin, waarop beide
hoogbejaarde nazaten een traantje
van ontroering wegpinkten. „Mijn
opa moest vaak huilen als hij me
vertelde wat er destijds in die groeve
gebeurd is. Ik heb hem altijd beloofd
dat ik het ooit recht zou zetten
en ben heel blij dat dit is gelukt.”
Troubadour
Voor Ben Verdellen was het een
jaar van vallen en opstaan, hoop en
wanhoop. Waarin hij zelf ondervond
hoe raak de woorden van zijn bekendste
liedje zijn; Gelök zit vooral
in de kleine dingen van het leven.
Hoe hij terugkijkt op het bijna afgelopen
kalenderjaar? Verdellen, 76
jaar, maakt van zijn hart geen
moordkuil. „Drie letters. Dan weet
Zoeken naar goed nieuws in het bijna
afgelopen kalenderjaar, je zou
bijna zeggen dat het vinden van een
speld in een hooiberg makkelijker
is. Toch was het niet louter kommer
en kwel. Zo kwam in Baarlo het eerste
Limburgse steunpunt voor
slachtoffers van seksueel misbruik
van de grond. Karin Janssen is één
van de initiatiefneemsters van deze
Talking Circle. De Baarlose is zelf
slachtoffer van seksueel misbruik
en weet uit ervaring hoe belangrijk
het is om met lotgenoten te praten
over wat je is overkomen. En vooral
ook hoe moeilijk het is. Karin kostte
het meer dan twintig jaar om daartoe
de moed te vinden. Bij basisschool
De Diamant in Baarlo mag ze
elke maand gratis gebruikmaken
van een ruimte waar iedereen zich
veilig en op z’n gemak voelt. „Er is
nog plek. We willen de groep niet
groter maken dan zes deelnemers,
meestal zijn het er vier of vijf. Ze komen
uit heel Limburg. Daarom zou
het mooi zijn als er in het zuiden nog
een tweede Talking Circle bij komt.
Op dit moment hebben we daar de
mensen nog niet voor.” Daar komt
bij dat het voor veel slachtoffers een
enorme stap is om hun verhaal te
delen. „Bij de meesten zit nog veel
schaamte. Zodra ze voelen dat ze
niet de enige zijn en ook niet alleen
staan in hun pijn en verdriet, wordt
de spanning vaak wat minder.”
Kankerpraat
Praten over kanker, ook dat is makkelijker
gezegd dan gedaan. Ken
Driessen (26) uit Horst, zelf kankerpatiënt,
heeft om die reden ruim
een jaar geleden stichting Kankerpraat
opgericht. Sinds het voorjaar
is er een samenwerking met VieCuri.
Via de stichting brengt het ziekenhuis
jongvolwassen patiënten in
contact met mensen die zelf ook
kanker hebben (gehad). „We hebben
al veel gesprekken gevoerd. Daaruit
blijkt dat onze laagdrempelige aanpak
werkt en we enorm veel voor elkaar
kunnen betekenen om het om-
gaan met de ziekte draaglijker te
maken. Dankzij mooie donaties
hebben we ook als stichting stappen
kunnen maken.
Zelf zit hij weer midden in een behandeltraject.
„In september kreeg
ik te horen dat de behandeling van
toen niet meer effectief was. Dit betekent
meer groei en meer uitzaaiingen.
Ik krijg nu een soort inwendige
bestraling, de laatste behandeling
was vlak voor de kerst. Hopelijk
blijft het nu weer een tijd stabiel.”
Erkenning
Waar bij de Talking Circle en Kankerpraat
vooral steun en herkenning
werd gevonden, ging de 88-jarige
Peter Janssen uit Hegelsom
op zoek naar erkenning. Voor zijn
opa Loeves Pier, wiens rol bij de ontdekking
van de Gouden Peelhelm in
1910 nooit de aandacht heeft gekregen
waar de turfsteker uit Grashoek
recht op had. De spectaculaire
vondst werd volledig toegeschreven
aan veenarbeider Gebbel Smolenaars,
die niet alleen met de eer
ging strijken maar zich ook het vindersloon
toe-eigende. „En dan te bedenken
dat hij de Romeinse helm
aanzag voor een oude ketel. Als mijn
opa hem niet tegen had gehouden,
had hij het ding in stukken gehakt.”
Samen met Jet Bergmans (89),
Voor Ben Verdellen
was het een jaar van
vallen, opstaan en
doorgaan. „Ooit wil ik
weer zingen.” Foto
mara van den oetelaar
Peter Janssen en Jet
Bergmans in het Leidse
museum bij de Gouden
Helm. Foottoo cclliioottrraavveell
je het wel.” Hoewel hij erkent dat er
vooruitgang in zit, kost het hem
moeite om 2023 een hoger cijfer te
geven dan het jaar ervoor. Het is
donkergrijs versus gitzwart.
Zijn verhaal is bekend. In 2022 kreeg
de bekende Blerickse troubadour
een hartstilstand, enkele maanden
later gevolgd door een herseninfarct.
Beide keren zat er een engeltje
op zijn schouder. „Wat heet geluk? Ik
was totaal verlamd, kon niet praten,
niks meer. Ja, ik leefde nog, maar
daarmee was ook alles gezegd.” Van
overlevingsdrang was nog geen
sprake. „Dat kwam pas toen ik voor
het eerst zelf pudding kon eten met
een lepel. Ik heb zelden zo’n gelukzalig
moment meegemaakt.”
Schoorvoetend keerde de zin om te
leven terug. „Het wordt nooit meer
zoals het was, maar dat hoeft ook
niet. Ik sta er nu anders in en vooral
meer bij stil. Het gaat om wat je hebt.
Als iets goed is, waarom moet het
dan beter? Tel je zegeningen en wees
tevreden met kleine stapjes. Ik ben
op advies van mijn buurman, die
huisarts is en me destijds gereanimeerd
heeft, gaan bridgen. Hij wist
dat ik van kaarten hield, vooral rikken.
Bridge is andere koek, dat heb
je niet een-twee-drie onder de knie.
Het houdt mijn brein scherp, ik
bridge wel vier keer per week.”
Moeilijk accepteren
Fysiek is de balans er nog lang niet.
„Het is moeilijk om je beperkingen
te accepteren als je er dagelijks mee
wordt geconfronteerd. Ik kan niet
eens een kapotte lamp vervangen.
Alleen dringt dat pas tot me door als
ik al op de ladder sta.” Hoe zeer een
onwillig lichaam kan frustreren, ervoer
Ben Verdellen tijdens het tributeconcert
waarmee hij in september
werd geëerd. „Hoe mooi mijn
liedjes ook werden vertolkt, ik had
het zo graag zelf gedaan. Het zorgde
voor een dubbel gevoel. Ik was dankbaar
en droevig tegelijk.”
Gelök. Ook al houdt hij nog meer dan
voorheen van vandaag, wat hem
drijft is het verlangen naar eine nieje
morge in zijn leven als muzikant. En
die komt dichterbij. De stem klinkt
weer wat vaster, voller en warmer.
„En gitaarspelen gaat ook beter.
Mijn vingers doen eindelijk wat ik
wil, er komt geluid uit. Ooit weer
kunnen optreden, dat is mijn grootste
wens. Niet voor mezelf, maar om
andere mensen blij te maken. Dat is
voor mij het ultieme geluk.”