Woensdag 13. 09. 2023 7
Kemp uit de verhalen van hun vaders.
„Duizenden krijgsgevangen en
dwangarbeiders zaten opeengepropt
tijdens de reis, die vaak dagen
duurde. Ze konden vaak alleen staan
en werden door de bemanning zeer
wreed behandeld. Velen overleden
onderweg door verstikking, verhongering
of dysenterie. Omdat de Japanners
tijdens het transport van
zieken en gewonden geen rode kruis-
30%
KORTING*
OP HET
MONTUUR
De Tweede Wereldoorlog roept al
snel de associatie op met nazi-Duitsland,
Adolf Hitler, concentratie- en
vernietigingskampen. Dat er vele
duizenden kilometers verderop in
Azië eveneens een heftige strijd
woedde waarbij ook tienduizenden
Nederlanders betrokken waren, is
veel minder bekend. Weten ook de
Roermondenaren Charlotte van
Dijk-Pieters en Wim Kemp. Als kinderen
van KNIL-militairen – die
vochten tegen én krijgsgevangen
werden genomen door de Japanners
– kennen zij de vreselijke verhalen.
„Al vertelde pap er niet heel vaak
over, en als dat al zo was kwam lang
niet alles op tafel”, memoreert Kemp.
Woorden die Van Dijk herkent.
„Kortweg, de annexatiedrang die
Duitsland in Europa aan de dag legde,
had Japan in Azië”, vertelt bestuurslid
van de Stichting Nationaal
Indië-monument 1945-1962 en oudmilitair
Jan Litjens. „Samen met de
Koninklijke Marine vormde het Koninklijk
Nederlands-Indisch Legertijdens
WOII de Nederlandse inbreng
in de geallieerde verdediging
van Nederlands-Indië (het huidige
Indonesië, red.) tegen de Japanse invasie.
Zij vochten samen met de Britten,
Amerikanen en Australiërs.”
Tijdens die strijd maakten de Japanners
honderdduizenden krijgsgevangenen.
Die werden ondergebracht
in interneringskampen door
heel Azië en moesten onder dwang
arbeid verrichten aan onder meer de
bekende Birma-spoorlijn, maar ook
in steenkolenmijnen en aan vliegvelden
bijvoorbeeld. „Het vervoer tussen
die kampen gebeurde met schepen
van de Japanse koopvaardij, de
hellships, ofwel helleschepen. Daarvan
voeren er 223 rond, die in totaal
ruim 180.000 gevangenen vervoerden.
„De naam hellship zegt alles. De
omstandigheden aan boord waren
mensonterend”, weten Van Dijk en
vlag voerden werden deze schepen
dus ook aangevallen door de geallieerden.
Het was echt de hel op aarde”,
aldus Litjens, die met twee anderen
bezig is met de samenstelling van
een boekwerk over de helleschepen.
Naar schatting overleden er zo’n
2400 Nederlanders op de hellships,
waaronder zes uit Roermond en omgeving.
Zowel de vader van Wim
Kemp als Charlotte van Dijk-Pieters
overleefde de tochten en verblijven in
de interneringskampen. Ze keerden
uiteindelijk jaren later, na eerst ook
ingezet te zijn in de onafhankelijkheidsstrijd
die in Nederlands-Indie
woedde na de capitulatie van Japan,
getekend door alle ontberingen terug
naar het thuisfront. Niet iedereen
had dat geluk. Hun indrukwekkende
verhalen vormen de rode
draad in deze tentoonstelling.
De expositie is tot en met eind oktober te zien
in het Generaal Spoor Paviljoen in het Nationaal
Herdenkingspark aan de Maastrichterweg
in Roermond, van woensdag tot en met
zondag tussen 11.00 en 16.00 uur. Zie ook:
www.hellships.nl.
Expositie over ‘varende hel op aarde’
Met zogenaamde ‘hellships’ werden
dwangarbeiders en krijgsgevangenen
van de Japanners tijdens de
Tweede Wereldoorlog naar Aziatische
werkkampen vervoerd. Deze
helleschepen staan centraal in een
expositie in het Generaal Spoorpaviljoen
in Roermond.
LIMBURG
Verhalen uit de provincie
Door Rob van Deurzen
Voor u geselecteerd!
Op deze pagina presenteert de
redactie van VIA opmerkelijke
verhalen uit Limburg
Vlnr Charlotte
van Dijk-
Pieters, Jan
Litjens en
Wim Kemp in
het Generaal
Spoorpaviljoen
waar de
expositie is
ingericht.
Foto john
peters
/www.hellships.nl