woensdag 22. 12. 2021 15
se geschiedenis. Een voorloper van
dit lied bestond al tussen 1550 en
1580. In 1819, de tijd van de Romantiek,
bewerkte volksliederenverzamelaar
August Zarnack het lied tot
een liefdeslied. Een verlaten geliefde
zingt tot een dennenboom, die
zomer en winter groen blijft en dus
een symbool is van betrouwbaarheid,
anders dan
helaas!
zijn ex.
Zarnacks eerste couplet is zoals wij
het kennen. Maar het tweede couplet
luidde: O Mägdelein, o Mägdelein,
wie falsch ist dein Gemüte. Een
paar jaar later schreef Ernst Anschütz
bij het eerste couplet nieuwe
vervolgcoupletten, waardoor het
lied een kerstlied werd.
Schinderhannes
Óf de romantische versie óf de
kerstversie raakte al gauw bekend
in Roermond, want nog iets later, in
1865, gebruikte de Roermondse
schrijver Emile Seipgens de melodie
in zijn komische dialectopera
Schinderhannes. De hoofdpersoon is
bang voor de duivel die zijn ziel
komt halen. Zijn schoonvader
Schwarze Peter zingt hem dan toe:
Waat höbse,
jóng, in diene kop? Kom
leever ins mit klinke! (Wat zit je te piekeren,
joh? Drink er liever ééntje
met ons!)
Vrolijk kerstfeest!
Nu zijt wellekome
De oudste bekende versie van Nu
zijt wellekome bijvoorbeeld is van
rond 1400. Het lied is geliefd bij katholieken
en protestanten, maar
beiden zingen wel hun eigen versie.
Het katholieke refrein luidt Kyrieleis,
protestanten zingen Ontferm u,
Heer (want zij belijden hun geloof in
de volkstaal, niet in het Latijn of
Grieks). Katholieken kennen een
tweede couplet over een Maged reine,
die hoog moet zijn geacht, maar
protestanten springen meteen naar
het derde couplet (want ze doen niet
aan Mariaverering). Katholieken
zingen over d’heilige drie Koon’gen.
Protestanten maken daar ‘wijzen
uit Oosten’ van (want zo heten ze in
de Bijbel, die koningen zijn een katholiek
verzinsel).
Er is een roos ontsprongen
Er is een roos ontsprongen is ook zo’n
gouwe ouwe. Het is een Duits Marialied
dat in 1599 voor het eerst in
druk verscheen. Het tweede couplet
luidde oorspronkelijk: Das Röslein,
das ich meine / Davon Jesaja
sagt / Ist Maria, die reine, enzovoorts.
Tja, alweer Maria – het zal
niet verbazen dat de protestanten
ook aan deze tekst een andere draai
hebben gegeven: Die roos van ons
verlangen / Dat uitverkoren zaad / Is
door een maagd ontvangen, enzovoorts.
Een handige accentverschuiving
van Maria naar haar zoon
Jezus. Van dit lied bestaat ook een
atheïstische versie: De witte vlokken
zweven / Dooreen in veld en gaard /
Terwijl zij ’t sneeuwkleed weven / De
lijkwa’ voor deez’ aard. Een sombere
kijk op de winter dus, niet direct iets
voor een vrolijk kerstfeest.
Wij komen tezamen
De tegenstelling katholiekprotestants
krijgt soms zelfs een politiek
tintje. Wij komen tezamen werd in
1743 geschreven door John Francis
Wade, een katholieke Engelsman
die om zijn geloof naar Frankrijk
was gevlucht. Wade was aanhanger
van de zoon van Jacobus II, de katholieke
Engelse koning die door de
protestantse Willem III van Oranje
was afgezet. Zijn Latijnse tekst Adeste
fideles zit vol politieke toespelingen.
Het woord fideles kan worden
vertaald als ‘gelovigen’, maar ook
als ‘getrouwen’ (aan de zoon van Jacobus
II). De oproep Komt laten wij
aanbidden aan het eind betreft de
rex angelorum. Dat kun je opvatten
als de ‘koning der engelen’ (God,
Christus), maar ook als de ‘koning
der Engelsen’ (de rechtmatige koning
dan, volgens Wade).
O dennenboom
Tot slot O dennenboom, de vertaling
van het Duitse O Tannenbaum. Een
verhaal met een stukje RoermondVAN
NUL TOT NU
DOOR GERARD VAN DE GARDE, GEMEENTEARCHIEF ROERMOND
Kerstliederen à gogo
Zondag beginnen de uitzendingen
van Top 2000 à gogo. ‘Popprofessor’
Leo Blokhuis zal daarin weer
de merkwaardige geschiedenis van
allerlei liedjes opdiepen. Alleen bij
kerstliederen staat hij nooit stil,
terwijl hij toch van christelijken
huize is. Toch valt ook daarover
veel te vertellen.
Koninklijke Zang
en Muziekvereniging Roermond. FOTO JOHAN VERMEIJ
De kerstboom
weet zich rond de
kerstdagen
veelvuldig
bezongen.
FOTO GETTY IMAGES
REGIO
BEESEL
Maaiwerkzaamheden
watergangen en greppels
in buitengebied gestart
De gemeente Beesel is deze week
gestart met het maaien van de gemeentelijke
watergangen en greppels
in het buitengebied.
Dit is noodzakelijk om wateroverlast
op de aangrenzende percelen
tegen te gaan. Door het maaien van
de watergangen en greppels wordt
voorkomen dat deze dichtgroeien
en het water niet weg kan stromen.
Het vrijgekomen maaisel en de bagger
worden op de aangrenzende
percelen gelegd. De eigenaren en/of
pachters van deze percelen zijn op
grond van artikel 5.23 uit de Waterwet
verplicht om het maaisel en de
bagger te verwerken. De werkzaamheden
zullen nog tot en met januari
duren.
MAASNIEL
Veldeke Pluum 2021
voor Léon Hamans
Leon Hamans, FOTO VELDEKEKRINK
REMUNJ
Leon Hamans heeft onlangs uit handen
van Henk Giesbers, voorzitter
van de VeldekeKrink
Remunj, de
Veldeke Pluum 2021 ontvangen.
Hamans was ruim 33 jaar voorzitter
van VV de Katers uit Maasniel.
Hij stond aan de basis van het lijfblad
van de Katers: KlassjeNeel. Hij
is niet alleen redacteur van vele artikelen,
maar verzorgt al bijna 30 jaar
lang het gehele logistieke gebeuren.
Allemaal in het dialect. Ook enthousiasmeerde
hij vele Katerleden om
deel te nemen aan de cursus laeze en
sjrieve. Na zijn loopbaan als tandarts
startte Hamans met een geheel
nieuw project. Hij zal samen met
Hans Simons uit Swalmen een boek
uitgeven, waarin alle carnavalsbeelden
die in de openlucht staan
gepresenteerd worden. Het wordt
een collector’s item met meer dan
180 kunstzinnige carnavalsbeelden.
Naast een uitleg in het ABN, staat er
ook een uitleg in het dialect van de
plaats waar het beeld staat. De presentatie
staat gepland voor de tweede
helft van 2022.
RECHTGEZET
In de aflevering ‘Doopvonten oneerbiedig
gerecycled’ van de rubriek
‘Van nul tot nu’ op 15 december was
te lezen dat in het Cuypershuis een
oude doopvont op oneerbiedige wijze
wordt gebruikt als plantenbak en
bloot staat aan weer wind. Dat blijkt
onjuist. De doopvont is opgeslagen
zoals het hoort: in het depot.
WEGBERG
Een levende kerststal vol trouwe viervoeters
FOTO BIANCA HÜNTEN
Team Street Dogs e.V. is een kleine
hondenclub in het Duitse Wegberg/
Harbeck, net over de grens bij Vlodrop.
Enkele hondenbaasjes, die al
meer dan drie jaar samen trainen,
wilden het jaar op een bijzondere
manier afsluiten. Het idee voor een
levende kerststal werd geopperd.
Maar, het moest dan natuurlijk wel
een bijzondere uitvoering worden.
Niet met mensen, maar… met honden.
Er werden kostuums gemaakt en de
honden werden getraind om aan de
capes en versieringen te wennen.
De trouwe viervoeters kropen gewillig
in de rol van Jozef, Maria, het
kindje Jezus, herder en koning. De
foto werd gemaakt tijdens de laatste
training van het jaar, in een passende,
winterse setting. Daarbij
kwamen de aangeleerde commando’s
‘zit’ en ‘blijf’ prima van pas.
„Alle honden werden uiteraard volop
beloond en er werd voor gezorgd
dat ze geen stress hadden”, verzekert
trainster Kerstin Mäntz. „Alle
honden hebben een leuke training
gehad, en de baasjes een mooie herinnering
aan kerst 2021.”