Gezond in 13
dinsdag 16 juni 2020
Is beeldschermpsychologie
een blijvertje?
Door de
coronacrisis is
e-psychologie ofwel
hulp of afstand
doorgebroken.
Fysiek contact was
een aantal weken
verboden, dus gingen
hulpverleners
zoals psychologen
en coaches in de
weer met beeldschermpsychologie.
Drie Limburgse
hulpverleners
vertellen over hun
ervaringen met
videotherapie en
geven aan of deze
werkwijze een
blijvertje is of
slechts een doekje
voor het bloeden.
Precies drie weken heeft Henk
Levels tijdens de crisis zijn cliënten
behandeld via een beeldverbinding.
Dat was goed te doen
maar hij én negentig procent van
zijn cliënten zijn blij dat de gesprekken
nu weer op de gewone
wijze mogen plaatsvinden. Levels
is EFT (Emotionally Focused
Therapy) en psychosynthese therapeut
en combineert behandelingstechnieken
uit de Westerse
en Oosterse wereld. “Ik kijk naar
de hele mens want iemand is veel
meer dan zijn of haar klacht. Ik
verzorg regelmatig relatietherapie
maar beeldschermtherapie is
daar niet geschikt voor. Hiernaast
heb ik regelmatig individuele
gesprekken met mensen met
problemen zoals angst, burn-out
of depressie. Videotherapie kan
dan wel, maar ik prefereer toch
de daadwerkelijke ontmoeting. Ik
probeer emoties boven water te
krijgen en het beeldscherm staat
dan letterlijk tussen mij en mijn
cliënt in. De kans dat ik bijvoorbeeld
subtiele signalen mis is
reëel. Wanneer bijvoorbeeld een
cliënt fronst of als de adem even
stokt, kan me dat een aanknopingspunt
geven. Via het beeldscherm
neem je dat soort dingen
toch minder goed waar. Een voordeel
van de beeldschermbehandeling
is dat je de behandeling
kunt voortzetten, ofwel de continuïteit
van de behandeling kan zo
gewaarborgd worden. Het biedt
ook opties, bijvoorbeeld voor
klanten die (tijdelijk) verder weg
wonen. Maar ik blijf zoveel als
mogelijk mensen in mijn praktijk
ontvangen omdat de ontmoeting
van mens tot mens essentieel is
voor een goede behandeling.”
Henk Levels
EFT en Psychosynthese therapeut Henk Levels:
‘Beeldscherm staat tussen mij en cliënt in’
Positief psycholoog Yvonne Latten:
‘Een videogesprek voelt voor sommige cliënten extra veilig’
Psycholoog Yvonne Latten
werkt al vele jaren óók via
e-health beeldbellen. “Ik heb
cliënten in de Randstad tot onder
andere Thailand en dan is
beeldbellen gewoonweg noodzakelijk.
Ik merk dat mensen in de
Randstad gemiddeld genomen
minder moeite hebben met
behandeling op afstand dan in
Limburg. In Limburg lijkt er sowieso
een wat grotere drempel
te zijn om een psycholoog in te
schakelen.”
“Door het coronavirus heb ik
noodgedwongen een maand
vrijwel alleen videogesprekken
gedaan en dat is niet voor
iedereen ideaal. In de praktijk
ga ik bijvoorbeeld graag met
mensen wandelen waarbij ze,
als ze dat willen, hun hond mee
kunnen nemen. Dat geeft een
heel andere sfeer dan praten via
een beeldscherm.”
Latten is positief psycholoog en
ze legt uit hoe dat zit. “Klassieke
psychologie brengt je bij wijze
van spreken van min tien naar
nul. In de positieve psychologie
ga je echter een stap verder en
streef je naar een plus tien. Ik
gebruik technieken vanuit de
Acceptance & Commitment
Therapy (ACT), mindfulness
en positieve psychotherapie.
Persoonlijk contact werkt voor
mijzelf het beste maar met
beeldschermtechnologie kun je
het aanbod op een mooie manier
aanvullen. Dankzij technieken
als Zoom en Whatsapp ben
je flexibeler en niet afhankelijk
van een locatie. In noodsituaties
kan beeldbellen opluchten. In de
praktijk werkt het voor de ene
cliënt beter dan voor de andere.
Voor mensen met een fobische
aanleg of mensen die geneigd
zijn om therapie te vermijden,
werkt het minder goed. Ik zie
daarentegen ook cliënten die
juist méér vertellen tijdens een
videogesprek omdat ze zich
veiliger voelen in hun eigen
omgeving.”
Yvonne Latten
Christoph Lynen is geen behandelaar,
maar een innovatie-expert
op het gebied van geestelijke
gezondheid. Hij ondersteunt
onder meer psychologen die
trauma’s behandelen met EMDR.
Eye Movement Desensitization
and Reprocessing, afgekort tot
EMDR, is een therapie voor
mensen die last blijven houden
van de gevolgen van een schokkende
ervaring zoals een ongeval.
De therapeut vraagt je om terug
te denken aan het trauma en de
bijbehorende gevoelens, gedachten
en beelden. Daarna wordt dit
herhaald, gecombineerd met een
afleidende prikkeling zoals een
zwaaiende vinger. Dit werkt goed
omdat de herinneringen op deze
manier meestal minder lading
krijgen. In de praktijk blijkt deze
therapie ook goed via het beeldscherm
te kunnen. Christoph
Lynen: “Het werkt uitstekend
en er zijn zelfs therapeuten die
deze wijze van werken prettiger
vinden dan de reguliere aanpak.
De psychologen hadden in
de praktijk echter wel moeite
om tijdens de videogesprekken
meerdere dingen tegelijk te doen.
Het is best vermoeiend om de
afleidingstechniek te combineren
met de juiste aandacht voor de
cliënt en tegelijkertijd de techniek
te monitoren.”
Psylaris, het bedrijf waarvan Lynen
medeoprichter is, ging naar
aanleiding hiervan aan de slag
om een instrument te ontwikkelen.
Het werd uiteindelijk een
dashboard dat bij de psycholoog
in beeld verschijnt tijdens de
videobehandeling. Met behulp
van onder meer een zandlopertje
en een geautomatiseerde afleidingsmethode,
kan de psycholoog
zijn aandacht tijdens de behandeling
volledig op de cliënt richten.
“We hebben in verband met de
coronacrisis dit hulpmiddel gratis
aangeboden en inmiddels maken
er meer dan zeshonderd behandelaren
dankbaar gebruik van. In
de praktijk denk ik tot slot niet
dat videogesprekken of automatisering
van traumabehandelingen
een vervanging kunnen zijn voor
de ontmoeting van mens tot
mens. Ik zie technologie vooral
als een uitermate nuttige aanvulling
op behandelingen.”
Christoph Lynen , CTO van Psylaris:
‘Trauma’s op afstand behandelen wérkt’
Christoph Lynen
Tekst: Peter Swelsen