10 Opgroeien in Limburg
Meyke Beeld: Marielle Het ‘standaard’ gezin bestond heel
lang uit vader, moeder en een of meer
kinderen. Maar al jarenlang verandert
de samenstelling van het ‘gemiddelde’
gezin. Met het toenemend aantal echtscheidingen
groeit het aantal samengestelde
gezinnen, regenbooggezinnen
en eenoudergezinnen. Ook bewust ongetrouwde
moeders en vaders dragen
bij aan de toename van het aantal een
eenoudergezinnen.
In 2022 leefde bijna 16 procent van de
kinderen en jongeren tot 25 jaar (766.192
personen) bij één van hun ouders. Dat
waren er ruim 100.000 meer dan in
2010. Volgens de cijferaars bij het CBS
groeide vorig jaar bijna 16 procent van
de kinderen en jongeren tot 25 jaar op
met één ouder. Flevoland is koploper
met 19 procent.
Limburg blijft ietsje achter
Limburg blijft met 15 procent in dit
opzicht ietsje achter bij het landelijke
percentage eenoudergezinnen. Zoomen
we in op gemeentelijk niveau dan
valt op dat er ook binnen de provincie
grote verschillen bestaan. Zo is in de
gemeente Eijsden-Margraten maar 8,8
procent van de gezinnen een eenoudergezin,
terwijl in Heerlen 29,5 procent van
de gezinnen eenoudergezinnen zijn.
Minstens zo groot als de regionale
verschillen zijn de verschillen gelet op
de herkomst van de ouders. Bij ouders
met een Nederlandse achtergrond blijft
het percentage eenoudergezinnen steken
Sociale omgeving extra
belangrijk
voor eenoudergezin
Het aantal eenoudergezinnen groeit gestaag. Of het nu als co-ouder of als bewust alleenstaande
ouder is, vaststaat dat het opvoeden van een kind in je eentje extra uitdagingen met
op 14 procent. Bij ouders met een
migratieachtergrond is dit gemiddeld
20 procent. Bij Nederlanders van Turkse
afkomst is dit 16 procent, bij Nederlanders
met een Marokkaanse achtergrond
19 procent. De hoogste percentages
eenoudergezinnen zien we bij ouders
met een Surinaamse achtergrond (37
procent) en ouders uit de (voormalige)
Nederlandse Antillen en Aruba (40
procent).
Een eenduidige verklaring heeft
Marielle
Balledux van het Nederlands
Jeugdinstituut (NJi) niet voor deze significante
culturele verschillen. Het NJi
is een onafhankelijk kenniscentrum dat
kennis over opgroeien verzamelt, duidt
en deelt. De vraag wat het met kinderen
doet om door één ouder opgevoed
te worden is volgens de expert op het
gebied van opvoeden en opgroeien
eveneens lastig te beantwoorden.
Medeopvoeders
Marielle Balledux: “Je kunt je net zo
goed afvragen wat het met kinderen
doet om door twee of drie ouders
opgevoed te worden. Het aantal ouders
zegt namelijk niet per se iets over de
kwaliteit van de opvoeding. Als je twee
ouders hebt die elkaar het huis uit vechten
ben je mogelijk beter af met één
ouder die voor een stabiele gezinssituatie
zorgt. De opvoeding is afhankelijk
van een scala factoren. Natuurlijk zijn de
ouder of ouders een wezenlijke factor.
Maar opvoeden doe je nooit alleen; je
leeft niet op een eiland. Als het goed
is zijn er ook altijd medeopvoeders. In
de praktijk zijn dat vaak familieleden,
vrienden, buren, ouders van vriendjes
of vriendinnetjes of andere mensen uit
de omgeving, maar ook professionals
kunnen een rol hebben in de opvoeding.
Waar het om gaat is dat een kind genoeg
rolmodellen heeft. Dan gedijt het
kind het best. Is er maar één ouder, dan
is de sociale omgeving van die ouder
dus extra belangrijk voor de ontwikkeling
van het kind.”
Daarom doen ouders die net uit een
echtscheiding komen er volgens Marielle
Balledux goed aan om te werken aan
hun sociale omgeving. “Zeker als je als
gevolg van de echtscheiding een deel
van je vrienden bent verloren of bent
verhuisd naar een nieuwe stad. Als je
kinderen in de basisschoolleeftijd hebt
is vaak makkelijk om op het schoolplein
in contact te komen met andere ouders.
Als je kinderen ouder zijn dan valt die
mogelijkheid af; dan kunnen sociale
media een handig hulpmiddel zijn om
terug te vallen op een netwerk van
vroeger. Ik heb wel eens gehoord van
een moeder die na haar echtscheiding
was verhuisd een beroep deed op de
appgroep van de zwangerschapsgym
van haar kind. Op die manier kreeg ze
hernieuwd contact met moeders van
kinderen in dezelfde leeftijd als haar
eigen kind en kon ze daar haar ei kwijt.”
Me time
Een veelvoorkomend gevoel waar pas
gescheiden ouders volgens Marielle
vaak mee worstelen is schuldgevoel
over de situatie waarin ze hun kinderen
hebben betrokken. “Daardoor hebben
ze vaak de neiging om zich volledig op
de kinderen te concentreren en daarbij
zichzelf weg te cijferen. Begrijpelijk
maar niet verstandig, want je functioneert
beter als ouder als jezelf zo nu en
dan een verzetje gunt. Juist voor alleenstaande
ouders is me time belangrijk.
Ik zou zeggen: plan dingen voor jezelf,
des te groter de kans dat je je moment
daadwerkelijk pakt.”
In je eentje een kind opvoeden mag dan
soms uitdagend zijn (een eenoudergezin
heeft bijvoorbeeld een relatief hoog
risico op armoede), het is zeker niet
alleen kommer en kwel. De ervaringsverhalen
van een aantal alleenstaande
ouders op de NJi-website (www.nji.nl)
wijzen in ieder geval in die richting. Op
deze website kun je ook terecht voor
meer informatie over eenoudergezinnen
en over opvoeden in het algemeen.
zich meebrengt.
Tekst: John Huijs
Beeld: Getty Images
“Waar het om gaat is
dat een kind genoeg
rolmodellen heeft”
“Juist voor alleenstaande
ouders is ‘me time’
belangrijk”
Kinderen en 75 procent Limburg Tekst:Balledux